creativiteit

Niets nieuws onder de zon

door

Hoe te dealen met schrijfblokkades en perfectionisme

Er bestaat een hardnekkige mythe over creativiteit. Die mythe vertelt ons dat schrijvers, creatieven, acteurs (en alle andere kunstenaars) hun creaties tot stand brengen vanuit een rijk persoonlijk en diep gevoelsleven. En dat zij op wonderbaarlijke wijze in staat zijn authentieke volstrekt originele boeken, verhalen, vertoningen tot stand te brengen. De kunstenaar/schrijver/acteur is in deze mythe geniaal, uniek, een beetje gek of gestoord en zijn creaties zijn de allerindividueelste uitingen van een onpeilbare diepzinnigheid.
Weet, beste lezer, dat dit een romantische en ouderwetse opvatting is.

Lees meer

De diepte in om je eigen stem vinden

door

‘Now that my ladder’s gone/ I must lie down where all the ladders start/ In the foul rag and/ bone shop of the heart.’ – Yeats
Ik begeleid A. bij haar schrijfproces. A. heeft een roman in haar systeem, een verhaal wat eruit moet. Ze vertelde me dat het personage waar ze over schreef van de ene dag op de andere een eigen leven begon te leiden. Na heel veel gezoek, geploeter en omwegen was het ineens zover: het hoofdpersonage deed dingen die A. niet bedacht had van te voren. Zo ontmoette ze een man in een restaurant en begon met hem een affaire. A. was hier zo door onthutst dat ze zich een dag lang geen raad wist. Dit had ze niet bedacht, maar het was wel vreselijk spannend. Omdat het personage over wie ze schreef gebaseerd was op haar eigen leven, voelde ze zich zelfs schuldig naar haar man. ‘Het leek wel of ik zelf vreemd ging’, zei ze.
‘Wanneer het karakter in je verhaal het overneemt zit je goed. Dan heeft de innerlijke stem de ruimte gekregen en kun je de diepte in. Het ‘wilde’ schrijven kan beginnen. Het is het teken dat de ‘daimon’* dichterbij is gekomen en gaat samenwerken met de schrijver’. Dit vertelt Clarissa Pinkola Estes op een van haar audio cd’s over creativiteit.
Als we de gaten of poorten van de cultuur, ons normbesef en ons ego-bewustzijn kunnen openen of kunnen omzeilen, staat er een lieve creatieve engel op je te wachten of een gevleugeld wezentje, of een geestige dwerg of verzin het beeld wat je wilt.
Deze wezens representeren een verhoogde staat van intuïtief bewustzijn over wat je zou moeten schrijven of vertellen of doen. Het zijn energieën diep in ons die ons wijzen op de oneindigheid van onze creatieve vermogens. Als we maar vertrouwen op die stem en ons niet laten zeggen hoe het hoort of wat we zouden moeten schrijven.
Als je je geblokkeerd voelt, heb je meestal de neiging het bijltje er bij neer te gooien en in het slechtste geval jakker je verder over de desolate woestenij waar niets groeit en bloeit. Het probleem is te groot het obstakel te ingewikkeld, het lijkt een onbegonnen toestand. Maar je zou ook kunnen zeggen: de standaardmethode werkt niet meer. Dus moet je op zoek naar een andere methode. Begin met ontspannen, kijk eens een hele andere kant op. Laat los, maak een lange wandeling, ga in bad. Mij helpt mediteren of automatisch schrijven of een bezoekje aan de HEMA.
Wat je daarmee bewerkstelligt is dat de aandacht naar binnen gaat of juist wat wijder wordt zodat goed invallen en inspiratie weer hun gang gunnen gaan. Dan kun je zomaar die hele prettige wijze stem in jezelf gaan horen.
Wel merk ik dat het een beetje taboe is voor sommige verhalenvertellers of schrijvers om over die innerlijke gids te praten, want je wordt al snel als een tikje gestoord gezien.
Maar inspiratie, creatie, het vertellen en vinden van mooie verhalen is voor ons allemaal beschikbaar. We moeten alleen trucjes verzinnen om het ego omzeilen en te oefenen met schrijven, creëren en fantaseren zonder restricties. Daarvoor moeten we veiligheid, controle en aanvaardbaarheid niet meer als norm laten gelden. Maar risico’s nemen.
En hoe doe je dat? Door dóór te schrijven. Ook al lijkt het nog nergens op. Vertrouwen dat je die stem gaat horen. Begin gewoon, schrijf door, oefen, experimenteer. Op een zeker moment kom je vanzelf in contact met een wijs en vriendelijk en creatief wezen dat in het landschap van verhalen leeft.
Write on!

*Demon of Daimon: Er zijn in de loop van de tijd vele termen voor ‘roeping’ bedacht. De Romeinen noemden het genius, de Grieken ‘daimon’, de Christenen je beschermengel, de oude Egyptenaren Ka, voor anderen is het Vrouwe Fortuna en voor volken die het sjamanisme beoefenen is het je geest, je adem-ziel. Voor anderen is het je bron of je Hogere Zelf. Maakt niet uit hoe je het noemt. Al noem je het Mickey Mouse, Het is iets wat je af en toe een zetje geeft in de juiste richting. Het herinnert je eraan wat je graag doet, waar je hart van open gaat, wat bij je past en waar je energie van krijgt.

The Corpse Bride – wat ligt er zo diep verborgen?

door

Een intrigerend en mysterieus verhaal spookt al dagen in mijn hoofd rond. Afgelopen week had ik dat verhaal eindelijk opgeschreven en op mijn blog gezet, toen het na publicatie op wonderbaarlijke wijze verdween. Ik kon het nergens meer vinden. Waar was het gebleven? Bizar. Nu… een paar dagen later, laat ik het niet op me zitten en schrijf ik het alsnog op.
Het verhaal heet The Corpse Bride en het is een oud Oost-Europees/Russisch verhaal.
Tim Burton heeft er in 2005 een animatiefilm van gemaakt, maar die moet ik nog gaan zien. Het verhaal ken ik door het werk van Clarissa Pinkola Estes. Op een van haar audio cd’s vertelt ze het.
Ik heb het voor de gelegenheid vrij vertaald en bewerkt…
The Corpse Bride betekent de lijk-bruid of de dode bruid. Je zou ook kunnen zeggen: de skelettenbruid. Ik houd het op het Bruidslijk. Maar wie een betere vertaling weet… ik hou me aanbevolen.
Het Bruidslijk
Een jongeman is met zijn vriend onderweg naar het dorp van zijn aanstaande bruid waar hij de volgende dag mee in het huwelijk zal treden. In zijn zak bewaart hij zorgvuldig een mooie trouwring. Het is een lange weg langs de rivier en als de avond valt, slaan ze hun kamp op. Ze praten en drinken wat, verheugen zich op het feest en filosoferen over wat het is om getrouwd te zijn.

Op een gegeven moment ziet de aanstaande bruidegom een benige, wittige tak uit de grond omhoog steken. Hij maakt er grappen over en in de jolige bui die hij heeft, schuift hij de trouwring die hij bij zich heeft aan het takje en grapt: ‘Hiermee neem ik u tot vrouw, ik beloof u trouw te zijn en u te steunen in voor- en tegenspoed, tot de dood ons scheidt.’ 
Na het uitspreken van de trouwbelofte, loopt hij bij wijze van ritueel drie maal om de tak heen. Zijn vriend ligt dubbel van het lachen.
Maar dan gebeurt er iets vreemd. De aarde barst open en een hele arm wordt zichtbaar. De tak behoort aan een skelettenhand toe. En dan wordt er een graf zichtbaar waar een dode vrouw uit verrijst, gekleed in een kapotte zijden trouwjurk, die haar armen uitstrekt naar de jonge bruidegom.
‘Aaaah, mijn man! Nu we getrouwd zijn, zal ik leven!’ roept ze schril.

De mannen schrikken zich rot en zetten het op een lopen. Ze rennen langs de rivier in de richting van het dorp. Daar aangekomen bonzen ze op de deur van de Rabbi, die met een slaperig hoofd de deur open doet.
‘Rabbi, help me’, smeekt de bruidegom. ‘Ik heb iets stoms gedaan.’ 
Hij vertelt het hele verhaal. 
‘Het kan toch niet zo zijn dat dit huwelijk geldig is?! Het was een grap.
‘Tja,’ zegt de Rabbi. ‘Als jij inderdaad de huwelijksbelofte hebt uitgesproken, je hebt de ring om haar vinger gedaan en je hebt het ritueel van drie maal een rondje lopen uitgevoerd, dan ben ik bang dat je er niet meer onderuit kunt.’
Dan zweeft het bruidslijk de ruimte binnen en klemt zich vast aan de bruidegom. ‘Nu horen wij bij elkaar’, klinkt haar ijle stem.

Op dat moment komt ook de echte bruid binnengestormd. ‘Je bent er al! Wat is hier in godsnaam aan de hand?’
De bruidegom maakt zich los van het bruidslijk en legt uit wat er aan de hand is.
De echte bruid kijkt naar het bruidslijk en neemt haar in zich op.
Dan ademt ze diep en glimlacht. Ze strekt haar handen uit en legt ze in de benige koude skelettenhanden van het bruidslijk.
‘Kom maar,’ zegt ze. En ze pakt het bruidslijk op en neemt het in haar armen. Ze loopt ermee naar buiten. 
De bruidegom, zijn vriend en de Rabbi volgen haar in verbijstering.
De jonge bruid brengt het bruidslijk terug naar het graf aan de oever van de  rivier. Ze legt haar teder neer.
‘Stil maar,’ zegt ze. ‘Je kunt nu rusten, je hoeft je geen zorgen meer te maken, ik zal je dromen leven en je inzichten verspreiden, ik beloof het je. Rust nu.’
Het bruidslijk vleit zich neer. De aarde vormt weer een graf.

En de bruid lacht  naar haar aanstaande en omhelst hem. Ze beleven een onvergetelijke huwelijksdag en leven nog lang en gelukkig.
Wat een mysterieus, spookachtig verhaal! Het raakt me heel diep. Aanvankelijk wist ik niet waarom, maar door het opschrijven drong de betekenis zich aan mij op.

Het bruidslijk staat voor alle weggestopte, niet erkende inzichten, dromen. Misschien wel voor diep weggemoffelde genialiteit en creativiteit. Als je dat aanraakt – of er een verbinding mee aangaat – kan dat een aardverschuiving te weegbrengen. Het kan je verontrusten, je bij de keel grijpen omdat je ER IETS MEE MOET.
Weglopen en het ontkennen heeft dan geen zin. Omarm het, kalmeer het en beloof dat je de dromen en ideeën tot leven zult brengen.
Dat is de voorwaarde voor een vruchtbaar leven.
P.s. heb de dvd van Tim Burton zojuist bij Bol besteld!

Zijn of niet zijn… Het wel en wee van onze mentale flipperkast

door

Hamlet vraagt zich in zijn beroemde monoloog af het beter is door te gaan met leven en de kwelling van het woedend lot te verdragen of… te sterven, te slapen. Hamlet speelt met de gedachte uit het leven te stappen. Eén dolkstoot en daarmee van alles af zijn. Ja, dat lijkt hem wel wat.

Hamlet wordt gekweld door zijn gedachten. Want niet alleen is het leven een zware last, dat wat daarna komt is ook onzeker en vervult hem met angst omdat hij het niet kent. Hamlet twijfelt. En hij voelt zich een lafaard omdat hij niet kan kiezen.

Twijfel en angst maken van ons lafaards. Kordaatheid, ondernemingslust en zwier worden om zeep geholpen door gepieker. Hoe vaak zitten we niet vast in onze kop met onze zorgen, angsten en twijfels. Door het getob en geneuzel lopen we voortdurend achter onszelf en de feiten aan óf we lopen er op vooruit.

Bij obstakels en conflicten willen we het liefst onder de dekens kruipen tot het voorbij is. Slapen is verblijven in een prettig niets. Waar niets van ons wordt verlangd, waarin we kunnen dromen, waarin de tijd geen rol speelt, waar onbegrensde mogelijkheden zijn. Juist als het leven lastig wordt, verlangen we naar dat koesterende niets.

Hoe veeleisender het leven, hoe rustelozer het verstand. Het flippert en fladdert heen en weer van verleden naar toekomst. En met deze dwangmatige activiteit worden bergen giftig afval geloosd in de vruchtbare grond van onze geest. Deze idiote flipperkast produceert bij een ‘normaal’ iemand zo’n 60.000 gedachten (plus bijbehorende gevoelens) per etmaal waarvan 95% betrekking heeft op het verleden en meestal negatief is. 

Deze tirannie lijkt op een grammofoonplaat die is blijven hangen. We herkauwen en herkauwen en de bijbehorende gevoelens die die gedachten oproepen laten je weten dat je nu niet gelukkig bent en dat geluk hoogstwaarschijnlijk ergens in een denkbeeldige toekomst ligt. Waarmee je jezelf natuurlijk voor de gek houdt omdat geluk nooit in de toekomst ligt.
Als het dan ook nog eens tegen zit en je hebt een zware tijd of je bent gestrest, hebt slecht nieuws ontvangen of er wordt druk op je uitgeoefend, kan het zijn dat je gedachten somber worden. Dat is vervelend want somberheid veroorzaakt een zware en tragere energie dan vrolijke en lichte gedachten. Als je dus niet oppast, zet je een negatieve spiraal in gang en beroven sombere gedachten de geest van zijn natuurlijke kracht en als het lang doorgaat verwonden ze je ziel.

Wat belangrijk is om te weten is dat datzelfde gekmakende brein tegelijkertijd enorm krachtig en creatief is. Er zijn voorbeelden van meesters in het verre oosten die met hun geestkracht hun hartslag kunnen vertragen, die weken zonder slaap kunnen of op een spijkerbed kunnen liggen zonder pijn te voelen. Er zijn nu wetenschappelijke experimenten die aantonen dat waar de gedachten gaan de energie volgt. Denk maar eens aan je linkervoet. Er stroomt onmiddellijk energie naar toe. Ook voorbij de fysieke grenzen. Gedachten zijn in feite allemaal deeltjes energie. Golflengte, vibratie. Als je blij bent en je hebt vrolijke gedachten of verliefde gevoelens, dan is je energie heel licht en schijnt een hoge trilsnelheid te hebben. In tegenstelling tot negativiteit en angst die de energie laten indikken en stollen.

Pessimistische, angstige of sombere mensen creëren daarmee een andere realiteit dan optimistische mensen, gewoon omdat ze hun leefomstandigheden anders interpreteren en waarderen. Hun overtuigingen over hoe het leven werkt is anders. Ze ontmoeten daardoor makkelijker negativiteit omdat het hun vibratie is. Het kan wekenlang slecht weer zijn, er kan een oorlog uitbreken, de omstandigheden kun je niet beïnvloeden, maar je mindset wel. Ook om die reden is het belangrijk meester te worden over je brein.
Ons brein regeert ons leven, maar kan nauwelijks bestaan zonder verleden en toekomst. Alleen het moment ‘Nu’ is bedreigend voor je verstand. Ga maar na… al die momenten dat je volledig opging in een activiteit, muziek, een vrijpartij, een meditatie, schilderen, schrijven. Al die momenten dat jezelf verloor, raakte het ik-besef op de achtergrond. Alleen op die momenten begint je verstand grip te verliezen.
Doe daarom dingen die je leuk vindt, en geniet iedere dag. Luister naar Ella Fitzgerald, speel die sonate van Beethoven, ga een half uur rennen door het bos. Spelen, ademen, bewegen… Dat stimuleert de dopamine en vergroot je innerlijke rust, je spontaniteit en je creativiteit. (Geluk dus!)

Wij, trotse bezitters van het omnipotente brein, hebben de opdracht de regie in handen te houden en ons niet gek te laten maken. Speel, schrijf, zing… om meester te worden over de tijd, over je brein en daarmee over je persoonlijke geluk.

‘Wat je ook kunt doen of droomt te kunnen, begin ermee. Stoutmoedigheid bergt genialiteit, kracht en magie in zich’. Goethe

inspiratie leidt tot schrijfblessure

door

Tijd voor een blog

Vandaag besloten om de inhoud (nou ja… deel ervan) van mijn rode Moleskine te delen met de wereld.

In de aanloop van… of als spin off… van mijn boek dat ik aan het schrijven ben… Storytelling in 12 stappen – Op Reis met de Held, voor Uitgeverij Augustus/de Schrijfbibliotheek.

De Reis van de Held (ook wel Monomythe genoemnd) is een fascinerend en ontroerend verhaalmodel ooit door Joseph Campbell gedestilleerd uit alle grote mythen, verhalen en dromen van de wereld. Een ontwerp op basis waarvan je ieder (goed verteld) verhaal kunt duiden, begrijpen, maar wat tegelijk ook waanzinnig inspirerend is bij het construeren van nieuwe verhalen. Juist omdat het weer teruggrijpt op dat oerverhaal dat ten grondslag ligt aan het complete menselijk bewustzijn. Wat kan dat ‘goddelijk’ ontwerp betekenen voor schrijvers en verhalenvertellers? Daar gaat mijn boek over.

Het schrijven van het boek gaat lekker. Ik zit al op 14.000 woorden (moeten er zo’n 30.000 worden). Maar deze week zo fanatiek door zitten schrijven dat ik er een schrijfblessure aan heb opgelopen. Verkeerde werkplek waar ik geheel bezeten en geinspireerd 5 uur non-stop heb zitten schrijven, leidde tot een giga-knoop tussen mijn schouderbladen. Gevolg: stijfheid, stramheid en pijn. Gedwongen schrijfpauze. En dus dit weekend lezen en aantekeningen met potlood in mijn al eerder genoemde rode Moleskine. En tussendoor Yoga, Chi-kung, een lange fietstocht en een wandeling van anderhalf uur door de bossen en weilanden. Nu weer in orde.

Ik keek intussen weer eens naar de TED presentatie van Elisabeth George. http://www.ted.com/talks/elizabeth_gilbert_on_genius.html… Prachtig verhaal over hoe het eigenlijk werkt, dat schrijfproces. Natuurlijk is het soms buffelen en ploeteren, maar vooral ook: je openstellen. Er is een verhaal dat verteld moet worden en het zweeft door de lucht. Het is op zoek naar een vertolker, dat kan jij zijn, maar als je er niet voor openstaat, zoekt het verhaal wel een ander. Goede ideeën en mooie verhalen komen tot ons via een wonderlijk en fascinerend creatief proces. Dat creatieve proces wil ik graag tot onderwerp maken van mijn blog. En hoe mijn boek tot stand komt!

Leef lang en gelukkig!!

Mieke