Interview met Mieke Bouma
Auteur van Storytelling in 12 stappen – op reis met de held
Storytelling in 12 stappen, op reis met de held heet het gloednieuwe schrijfboek van schrijfdocente en scenarischrijfster Mieke Bouma. In het boek behandelt ze de twaalf stappen die De Held moet doorlopen op zijn reis door het mythologische oerverhaal. Louis Stiller sprak met haar over de opzet van zijn boek.
Is dit een boek over vertellen, zoals de titel suggereert?
Voor de term storytelling is nog geen goede Nederlandse term gevonden. Misschien kun je beter spreken over een narratieve praktijk, waarbij het gaat om het ontwikkelen, schrijven, vertellen en delen van verhalen in brede zin. Het boek biedt daarom richtlijnen en inspiratie voor het construeren, vertellen en schrijven verhalen voor iedereen die van verhalen houdt en ze wil leren schrijven of vertellen.
Voor de term storytelling is nog geen goede Nederlandse term gevonden. Misschien kun je beter spreken over een narratieve praktijk, waarbij het gaat om het ontwikkelen, schrijven, vertellen en delen van verhalen in brede zin. Het boek biedt daarom richtlijnen en inspiratie voor het construeren, vertellen en schrijven verhalen voor iedereen die van verhalen houdt en ze wil leren schrijven of vertellen.
Gaat dit boek over helden?
Ieder goed verteld verhaal kun je beschouwen als een reis of een avontuur waarin de hoofdpersoon – de held dus – wordt uitgedaagd zijn gewone leventje achter zich te laten om een onbekend avontuur aan te gaan. Tijdens dat avontuur wordt hij op de proef gesteld. Hij moet moeilijkheden overwinnen, moed tonen en soms letterlijk door de hel. Aan het einde is de held (of de groep waar hij deel van uitmaakt) niet meer wie hij aan het begin was. Hij is wijzer, gelukkiger of minder eenzaam geworden, en heeft bepaalde inzichten verworven. En als het slecht afloopt, dan zijn er toch lessen geleerd en is de gemeenschap verrijkt.
De held kan dus een man zijn of een vrouw. De held is oud of jong, alledaags of mythisch. Hij kan een dier zijn of een ding, maar hij kan ook een groep, een merk, een bedrijf of een gemeenschap zijn. Maar je kan ook zelf de held zijn in je eigen levensverhaal.
Ieder goed verteld verhaal kun je beschouwen als een reis of een avontuur waarin de hoofdpersoon – de held dus – wordt uitgedaagd zijn gewone leventje achter zich te laten om een onbekend avontuur aan te gaan. Tijdens dat avontuur wordt hij op de proef gesteld. Hij moet moeilijkheden overwinnen, moed tonen en soms letterlijk door de hel. Aan het einde is de held (of de groep waar hij deel van uitmaakt) niet meer wie hij aan het begin was. Hij is wijzer, gelukkiger of minder eenzaam geworden, en heeft bepaalde inzichten verworven. En als het slecht afloopt, dan zijn er toch lessen geleerd en is de gemeenschap verrijkt.
De held kan dus een man zijn of een vrouw. De held is oud of jong, alledaags of mythisch. Hij kan een dier zijn of een ding, maar hij kan ook een groep, een merk, een bedrijf of een gemeenschap zijn. Maar je kan ook zelf de held zijn in je eigen levensverhaal.
Voor wie is dit boek bedoeld?
Dit is een praktische gids voor verhalenvertellers. Wat voor verhaal je ook wilt vertellen, of dat nu een roman, een serie columns, een corporate story, een toneelstuk of een filmscript is, met de Reis van de Held heb je een handzaam en praktisch model in handen. Niet alleen als steun bij het schrijven maar ook als controlemiddel: zitten alle benodigde ingrediënten in mijn verhaal? Je zou het kunnen zien als een routeplanner. Behalve de noodzakelijk stappen waarmee je spanning opbouw, helpt het je ook karakters te bouwen en verhalen te maken met herkenbare, menselijke en universele aspecten.
Maar zie het niet als kant-en-klaar recept; het is geen formule en pertinent geen invuloefening.
Dit is een praktische gids voor verhalenvertellers. Wat voor verhaal je ook wilt vertellen, of dat nu een roman, een serie columns, een corporate story, een toneelstuk of een filmscript is, met de Reis van de Held heb je een handzaam en praktisch model in handen. Niet alleen als steun bij het schrijven maar ook als controlemiddel: zitten alle benodigde ingrediënten in mijn verhaal? Je zou het kunnen zien als een routeplanner. Behalve de noodzakelijk stappen waarmee je spanning opbouw, helpt het je ook karakters te bouwen en verhalen te maken met herkenbare, menselijke en universele aspecten.
Maar zie het niet als kant-en-klaar recept; het is geen formule en pertinent geen invuloefening.
Wat heeft een schrijver aan je boek?
Verhalen spiegelen het leven. Ieder verhaal – ook een levensverhaal – is naar mijn idee een variatie op hetzelfde thema: de mens die steeds weer wordt voortgedreven door zijn wil en zijn diepste verlangen om de schat, de graal, de moordenaar, de geliefde, het elixer, de waarheid, rust of God te vinden, maar in dit verlangen wordt gefrustreerd. Onderweg moeten we moeilijkheden het hoofd zien te bieden, (innerlijke) draken verslaan en uiteindelijk leren we een les. Of niet. Het model helpt je dus niet alleen met het schrijven maar geeft je ook inzichten over hoe het leven werkt.
Verhalen spiegelen het leven. Ieder verhaal – ook een levensverhaal – is naar mijn idee een variatie op hetzelfde thema: de mens die steeds weer wordt voortgedreven door zijn wil en zijn diepste verlangen om de schat, de graal, de moordenaar, de geliefde, het elixer, de waarheid, rust of God te vinden, maar in dit verlangen wordt gefrustreerd. Onderweg moeten we moeilijkheden het hoofd zien te bieden, (innerlijke) draken verslaan en uiteindelijk leren we een les. Of niet. Het model helpt je dus niet alleen met het schrijven maar geeft je ook inzichten over hoe het leven werkt.
Werkt dit boek alleen voor films en toneelstukken?
Ik kom uit de dramahoek. Ik heb voor toneel geschreven, voor film en televisie, maar ik schrijf eigenlijk van alles. En ik merk dat het model werkt voor alle verhalen; het gaat namelijk om oerprincipes voor verhaalopbouw, wat voor vorm dat verhaal ook krijgt: orde – chaos – resolutie. In de diepte gaan verhalen, maar ook menselijke problemen, op elkaar lijken.
Ik kom uit de dramahoek. Ik heb voor toneel geschreven, voor film en televisie, maar ik schrijf eigenlijk van alles. En ik merk dat het model werkt voor alle verhalen; het gaat namelijk om oerprincipes voor verhaalopbouw, wat voor vorm dat verhaal ook krijgt: orde – chaos – resolutie. In de diepte gaan verhalen, maar ook menselijke problemen, op elkaar lijken.
Kwam je zelf nog op belangrijke dramatische inzichten tijdens het schrijven van het boek? Iets wat je verraste?
Er was iets wonderlijks wat er gebeurde toen ik de twaalf stappen – per stap – uitgebreid ging beschrijven. Ik dook er in onder, begon Campbell en Vogler (The writers Journey) weer te lezen, bekeek films en het leek wel of ik de betreffende fase daardoor intens doormaakte, beleefde of in ieder geval overal herkende. Het meest bizarre was dat ik nog vóór ik aan stap 8: de Crisis, begon een beetje huiverig was. Als ik die crisis maar niet zelf ga beleven, dacht ik nog. En toen stierf mijn vader. Onverwachte tegenspoed; iets wat je niet ziet aankomen. Nu is mijn boek af en kan ik stap 12, het Elixer beleven. Voor mezelf een beloning en voor anderen hoop ik een verrijking.
Er was iets wonderlijks wat er gebeurde toen ik de twaalf stappen – per stap – uitgebreid ging beschrijven. Ik dook er in onder, begon Campbell en Vogler (The writers Journey) weer te lezen, bekeek films en het leek wel of ik de betreffende fase daardoor intens doormaakte, beleefde of in ieder geval overal herkende. Het meest bizarre was dat ik nog vóór ik aan stap 8: de Crisis, begon een beetje huiverig was. Als ik die crisis maar niet zelf ga beleven, dacht ik nog. En toen stierf mijn vader. Onverwachte tegenspoed; iets wat je niet ziet aankomen. Nu is mijn boek af en kan ik stap 12, het Elixer beleven. Voor mezelf een beloning en voor anderen hoop ik een verrijking.
