De Crisis, ook wel ‘de Omslag’ of ‘de Beproeving’ genoemd, is de fase waarin het noodlot toeslaat en de wereld van de held instort, of waarin hij letterlijk of figuurlijk door de hel moet. De held verliest de macht over het stuur. De vijandelijke troepen hebben zich slim verzameld en vallen aan. Dit is de ultieme beproeving, de hoofdcrisis. De Crisis appelleert aan de meest wezenlijke drijfveer van de hoofdpersoon en vormt de sleutel tot diens magische kracht en werkelijke inzicht. De Crisis zal voor de held tegelijk de kans van zijn leven zijn.
Een verhaal zonder crisis is als een lichaam zonder kloppend hart. Het woord ‘crisis’ komt uit het Grieks en betekent ‘scheiding’. Een crisis is een gebeurtenis die het verhaal in tweeën deelt: na de crisis zal niets meer hetzelfde zijn.
De omstandigheden zijn nu bijzonder ongunstig en de held moet de confrontatie aangaan met interne of externe duistere krachten. Daarmee verliest hij de controle, bepaalde zekerheden, het leven of een geliefde. Deze fase is een keerpunt. Hierna is niets meer zoals het hiervoor was.
In de Deense speelfilm Festen van Tomas Vinterberg uit 1998 breekt de pleuris uit wanneer de zoon op de zestigste verjaardag van zijn vader publiekelijk onthult dat zijn vader hem en zijn zus in hun jeugd herhaaldelijk heeft misbruikt. Met zijn ‘speech’ laat hij een bom ontploffen op wat een feestelijke familiebijeenkomst had moeten zijn. Na deze verpletterende mededeling is niets meer zoals het was.
