De held in je eigen verhaal
Het pad van persoonlijk leiderschap
You are the storyteller of your own life, you can create your own legend or not…’
– Isabelle Allende
Mensen zijn gelukszoekers. Ons verlangen naar meer creativiteit, meer liefde, meer geld, meer vrijheid, meer ruimte zet ons voortdurend in beweging. Ergens op een punt aan de horizon moet de verloren gewaande schat liggen, vermoeden we. Dus gaan we op reis. Maar wat we vaak niet beseffen is dat alleen de reis naar binnen de verloren schat – ons creatieve potentieel – zal openbaren.
De verloren schat
Verhalen vormen de blauwdruk van deze eeuwige zoektocht naar vervulling. Ze vertellen ons hoe we de verloren schat – de heilige graal – kunnen terugvinden, op welke bezwaren en obstakels we stuiten, hoe we moeten volharden, welk gedrag gewenst is en welke verschijningsvormen onze vijand kan aannemen.
Verhalen laten ons zien dat het terugveroveren van de schat – ons innerlijk potentieel – allerlei risico’s met zich meedraagt. Er is moed voor nodig en bepaalde zaken, die we liever niet willen zien, moeten nu recht aangekeken worden. Of zelfs vernietigd.
Innerlijke monsters
Het monster dat we moeten overwinnen zit meestal in onszelf. Het representeert de negatieve energie die de schat verborgen houdt zodat we er niet over kunnen beschikken. Het zijn de oude opvattingen en overtuigingen die ons weerhouden verder te reiken. Het is ons beperkte bewustzijn dat ons gevangen houdt.
Om de schat te vinden moeten we dingen doen die soms tegen de heersende opinie ingaan. We moeten bijvoorbeeld stoppen met school, een reis maken naar een ver land, een baan opzeggen, een relatie verbreken. Dat kan een gevoel van eenzaamheid of vervreemding opleveren. Misschien moeten we een tijdje hongeren, maar onderweg komt er altijd wel hulp.
En dan, als we de moed hebben de lastige reis vol ontberingen toch voort te zetten, kunnen we de strijd aan met het innerlijke monster. We hervinden de schat en uiteindelijk zullen negatieve energieën getransformeerd worden en voelen we ons completer en gelukkiger. Dat is waar we verhalen over gaan.
Oerverhaal
Eigenlijk is er maar een verhaal en dat is het oerverhaal ‘De reis van de held’, zoals beschreven door Joseph Campbell. Alle verhalen ooit verteld zijn variaties op dit thema. De held wordt opgeroepen zijn vertrouwde omgeving achter te laten, wordt ingewijd in geheimen en mysteries, en pas nadat hij zijn lessen geleerd heeft, keert hij terug naar zijn vertrouwde thuisbasis. Hij heeft zichzelf vernieuwd. Hij heeft nieuwe inzichten verworden, beheerst het spel des levens net even iets beter dan voorheen.
Reflecteren of niet
Maar hoe zit het dan met verhalen zonder happy end of verhalen met een zwart, tragisch of open einde? Of komedies? Daarin lukt het immers helemaal niet de schat te veroveren. Je zou kunnen zeggen dat in dit soort verhalen de zoektocht op een bepaalde manier wordt gethematiseerd. Het heeft te maken met de mate waarin de held in staat is te reflecteren op eigen handelen. De held is te laat (tragedie), leert niet van zijn fouten (komedie) of bijt zich vast in een beperkt bewustzijn waardoor beweging en inzichten uitblijven. In deze gevallen kunnen alleen lezers of luisteraars daar lessen uit trekken.
Het veilige nest verlaten
Dit alles is geen lineair proces maar een cyclische aangelegenheid, de noodzakelijke stadia in een ontwikkelingsproces. Je kunt je verzetten, je kunt je kop in het zand steken, maar op een dag zal het leven je uitnodigen het vertrouwde nest te verlaten en als het niet goedschiks gaat, dan maar kwaadschiks. Je krijgt je ontslag, huis brandt af of je partner verlaat je. Belemmerende verhalen en angsten kunnen je teisteren en je van je energie beroven, maar van verhalen kun je leren dat de beloning groot is als je de moed hebt aan te kijken wat je liever niet wilt zien.
Follow your bliss
Je kunt de held worden in je eigen verhaal – en in dat van anderen – door op zoek te gaan naar dat innerlijk potentieel – door op reis te gaan. Heldendom is niet alleen weggelegd voor stoere, krijgszuchtige mannen in avonturenfilms of voor dappere vrouwen die bereid zijn hun leven te geven voor de grote zaak, ook niet alleen voor getalenteerde kunstenaars, topsporters of leiders van een land of een politieke beweging. Iedereen kan een held zijn. Held zijn betekent mens zijn in alle facetten en toonaarden die je maar kunt bedenken, waarbij ‘je hart volgen’ en misschien wel de meest cruciale factor is. ‘Follow your bliss’, is de boodschap van Campbell.
Je bent niet het slachtoffer van een willekeurig lot, maar de schepper van een betekenisvol plot. Je creëert je eigen mythe, door trouw te blijven aan jezelf en door het verhaal wat je over je eigen leven vertelt.
Dus de vraag is: welk verhaal wil je schrijven? Welk verhaal maakt je sterker en welk maakt je zwakker? Wat voor verhaal leidt je dichter naar je bestemming en wat voor verhalen houden je gevangen in een beperkt bewustzijn? Welke opvattingen of waarden zitten er in je verhaal verpakt? Wat is de rode draad? Is er een terugkerend thema? Wat vertelt het verhaal over je talenten en mogelijkheden?
Drie vragen
Als dramadocent en scenarioschrijver heb ik vele levens bij elkaar gefantaseerd voor de personages in mijn scripts. Bij het schrijven van scenario’s en verhalen zijn altijd drie vragen van belang. De eerste is: wie is de held/hoofdpersoon in dit verhaal? De tweede is: wat wil hij? En de derde vraag is: wat is het grootste obstakel? Als je deze drie vragen goed kunt beantwoorden heb je de basis van je (levens-)verhaal.
Conflicten en contrasten onderweg zijn noodzakelijk voor ontwikkeling. Steeds weer creëer je uitdagingen, uiterst lastige situaties en onmogelijke dilemma’s voor jezelf. Al deze zaken door jou zelf in je script zijn geschreven om ervan te leren en om je diepste wezen – het beste van jezelf – tot expressie te brengen.
Opwindend avontuur
Als je je hart volgt en je angsten tegemoet durft te treden, dan ben je op weg een held te worden. De binnen- en de buitenwereld zijn in balans, je bent krachtig en innerlijk zeker en je durft net even iets verder te reiken omdat je weet dat je de schepper bent van je eigen plot. Het pad van persoonlijke leiderschap wordt zo een opwindend avontuur.
Het resultaat is dat je ‘meester’ wordt over twee werelden. Binnen- en buitenkant zijn op elkaar afgestemd. Dat wat je doet, je werk, je dagelijkse praktijk, is afgestemd op wat je ‘in wezen’ – diep van binnen – wilt.
Dit is waar mijn boek ‘de held in je eigen verhaal – het pad van persoonlijk leiderschap’over gaat. Het is een gids die je door middel van praktische oefeningen, schrijfopdrachten en verhalen helpt bij het schrijven van het beste en meest onweerstaanbare verhaal over jezelf dat je je kunt voorstellen.
Ik wens je een mooie reis!
Hier is info waar je het boek kunt bestellen.
Februari 2012. Mieke Bouma
