Heel bizar dit… In de thriller The Eyes Of Darkness (1981) vertelt Dean Koontz over een dodelijk virus, dat in 2020 een wereldwijde pandemie veroorzaakt, een virus dat de longen en de bronchiën aantast. Het virus heet ook nog eens Wuhan-400! (lees meer…)Hoe je het verzint!!
Het verschil met Covid-19 is dat in de versie van Koontz het virus in een laboratorium is ontwikkeld (dat op zich natuurlijk weer voer is voor complottheorieën). Maar hoe idioot! Had Koontz voorspellende gaven? Of werd het hem in de flow van het schrijven ‘doorgegeven’? Niemand weet het. Opmerkelijk is het wel.
Script
Iemand heeft dit dus ooit verzonnen. Toen dacht ik: als we ervan uitgaan dat we zelf de auteurs zijn van het verhaal waar we in rondlopen… waarom zouden we dan nu de uitbraak van het coronavirus in ons (collectieve) script hebben geschreven? Als je een goed verhaal schrijft dan is de crisis het punt waarop het oude bewustzijn plaats kan maken voor het nieuwe. Dat zie je in alle grote verhalen terug. Het is de fase waarin de held uitgedaagd wordt de grotere versie van zichzelf te tonen en iets aan te boren waarvan hij aanvankelijk niet wist dat hij het in zich had. Vertrouwen, moed, solidariteit, innerlijke kracht… Dat wat onder de oppervlakte al die tijd al aanwezig was, komt nu beschikbaar. Onvermoede krachten openbaren zich en de transformatie zet zich in.
Plotvraag
Ik leg altijd aan mijn schrijfcursisten uit dat wanneer je een crisis bedenkt voor je verhaal, het belangrijk is ervoor te zorgen dat in die crisis de tegenstellingen (die al eerder voelbaar werden) extra uitvergroot worden. Je moet het de hoofdpersoon zo moeilijk mogelijk maken, hem in een hoek drijven, hem een tijdje gijzelen in het ‘niet weten’, opdat hij kan gaan ervaren dat hij meer in zich heeft dan hij aanvankelijk dacht. Het is het punt waarop er een verbinding met het onbewuste wordt gelegd of een hotline met de ziel tot stand gebracht wordt. Het bewustzijn flakkert op. Ineens beseft de held wat er wezenlijk van hem gevraagd wordt. Of niet… en dan loopt het slecht af.
De plotvraag die zo’n verhaal voortstuwt is in dit stadium heel urgent en actueel: Zal het lukken het oude te verruilen voor het nieuwe? Het is erop of eronder. Aristoteles leerde al dat je de lezers of toeschouwers lekker lang gevangen moet houden tussen hoop en vrees. We hopen van wel, maar we vrezen van niet.
Drama
Vertaald naar de huidige situatie… Nu de crisis al zo’n zes weken duurt, en we al heel lang gedwongen zijn te verblijven in ‘niet-weten’, begint deze toestand velen op te breken. Men wil iets ‘doen’. Ik merk het aan de mensen om me heen. Sommigen worden opstandig of boos, anderen willen iets gaan ondernemen, of op reis, naar de winkels, snakken naar contact en gezellige etentjes, gaan de regels aan hun laars lappen. Er zijn ook mensen die zich bedrogen voelen, verraden door de overheid, weer anderen zoeken een zondebok. Kortom: men begint zich te roeren. En dat kondigt – dramatisch gezien – de volgende fase aan en hoort helemaal thuis in een goed dramatisch verhaal. ‘Drama’ is afgeleid van het Oudgriekse woord δράμα en betekent ‘handeling’. Na de crisis wordt het tijd om in actie te komen en de schat te bevrijden. Seizing the sword, noemt Joseph Campbell dit. In Storytelling in 12 stappen wordt het de Dolk genoemd. We willen of moeten gaan ‘handelen’.
Het kan goed of slecht aflopen
In het sprookje Hans en Grietje, zien we dat Grietje voor het eerst in het verhaal overgaat tot handelen: ze duwt de heks de oven in en bevrijdt Hans; het verhaal loopt goed af, want Grietje boort onvermoede krachten in zichzelf aan. In de mythe Amor en Psyché ontsteekt Psyché een olielampje om nu eindelijk eens echt te zien met wie ze slaapt en verbreekt daarmee de belofte. Ze toont zich zwak, met alle gevolgen van dien: Amor vlucht en alles lijkt verloren. De vraag is dus… zijn we zwak of sterk? Loopt het verhaal waar wij collectief in verzeild zijn geraakt goed of slecht af? We moeten nu onze grootsheid aanboren, onze solidariteit, onze liefde en korte metten maken met hebzucht, angst, wantrouwen en allerlei andere ego-dingetjes.
Wat is het oude en wat is het nieuwe?
Ik ben zeer benieuwd hoe we gaan handelen en wat de schat is die we bevrijden. Welke krachten boren we in onszelf aan? Kortom: het wordt nu echt spannend. Zal het ons lukken de waarden die in deze coronacrisis voelbaar werden vast te houden? Velen vrezen van niet, maar ik hoop het wel.
Overigens verdwijnt het virus in de thriller van Koontz even plotseling als het gekomen is om pas weer 10 jaar laten op te duiken. Tja.
P.s.
Wil je meer weten over de fase na de crisis? Lees Storytelling in 12 stappen, op reis met de Held.
Zit je thuis en heb je tijd? Mooi moment om je levensverhaal op te schrijven: Schrijf je levensverhaal. Een praktische gids voor autobiografisch werk is nu beschikbaar.
Ik ben deze zomer beschikbaar voor schrijfcoaching.
(c) Mieke Bouma – april 2020