Archetypen en hun invloed op de toekomst

DIT ARTIKEL VERSCHEEN IN THE OPTIMIST 190 JANUARI / FEBRUARI 2020 ZINGEVING   FAVORIET

Onlangs verscheen het Archetypespel, een kaartspel voor zelfonderzoek, training en coaching. Het werd ontwikkeld door Mieke Bouma en vormgegeven door Esther Malaparte. Elk van de twaalf archetypen vertegenwoordigt een aspect in uzelf en helpen u de rode draad in uw levensverhaal te ontdekken en patronen te doorbreken. Ze schreef een toelichting over het onderwerp.

DOOR: MIEKE BOUMA

Albert Einstein bracht eens een bezoek aan een schoolklas. Een jongetje uit de klas vroeg: ‘Meneer Einstein, wat moet ik doen om net zo slim te worden als u?’
Einstein antwoordde: ‘Lees veel sprookjes.’
Een ander jongetje vroeg: ‘Wat moet ik doen om nog slimmer te worden dan u?”
Einstein zei: ‘Lees nog meer sprookjes.’

Albert Einstein geloofde in de kracht van de verbeelding. En ja, met verbeelding kunnen we werelden creëren, ruimtereizen maken, medicijnen en zelfsturende auto’s ontwikkelen, maar ook ontsnappen aan patronen en conditioneringen die onze ontwikkeling belemmeren. Met onze verbeelding en oneindige creativiteit hebben we onze huidige werkelijkheid gecreëerd, inclusief de problemen. Met diezelfde verbeeldingskracht en creativiteit kunnen we een nieuw verhaal schrijven. Voor onszelf en voor de wereld. Het onderzoeken van de werkzame archetypen helpt daarbij.

Lees meer

Creëer je eigen legende – Schrijf je levensverhaal

rode draad-levenslot

Live, love and leave a legacy
– Stephan Covey

  • Waarom verloopt mijn leven zoals het verloopt?
  • Heb ik invloed op mijn lot?
  • Waarom overkomt mij dit?
  • Wat zijn de gevolgen van mijn handelen?
  • Wat moet ik met deze drijfveer, dit talent of deze voorkeur?
  • Waartoe ben ik op aarde?
  • Wat is de rol van toeval?

Vragen waarop wij sinds mensenheugenis al proberen antwoorden te vinden op dit soort vragen door er verhalen over te vertellen. We willen het mysterie dat leven heet, zo graag doorgronden. Door woorden en zinnen te vinden, door oorzaak en gevolg te koppelen, door uit te drukken hoe we dingen beleven, waar we bang voor zijn en wat ons inspireert, krijgen we er min of meer grip op. Althans dat hopen we. Vroeger werden die verhalen in stammen verteld, rond het vuur, nu gaan we ervoor naar de bioscoop, kijken we televisie, lezen we boeken, gaan we naar een coach of therapeut of schrijven we ons levensverhaal. Vooral dat laatste… het schrijven van je levensverhaal is behalve fijn en opwindend, een behulpzaam proces van bezinning.

rode draad-levenslot

Uniek en universeel
Ieders levensverhaal is volstrekt uniek en daarom alleen al de moeite waard, maar als het om onze psychologische ontwikkeling gaat, maken we allemaal van de wieg tot het graf een vergelijkbare reis. In dat unieke zit iets universeels. Met welke problemen een mens ook te maken krijgt, of het nu gaat om een eigentijdse inwoner van New York, een arme boer in Vietnam of een klein meisje in Botswana, in de diepte gaan onze verhalen op elkaar lijken. We verlangen allemaal naar harmonie, perfectie, eenheid en liefde, we krijgen allemaal te maken met kwesties rond geboorte en dood, moeten leren omgaan met ziekte en verlies, onszelf leren manifesteren, leren omgaan met angsten en tegenspoed. Het uitwisselen van verhalen over deze processen doet een beroep op ons empathisch vermogen. We kunnen ons – door de verhalen die we vertellen over onze problemen – diep verbonden voelen met elkaar.

Verdwalen in een donker bos
Wanneer je je levensverhaal wilt opschrijven, moet je op zoek naar het verhaal dat alleen jij kunt vertellen en met name naar momenten waarop het leven je voor een uitdaging stelde, momenten waarop je van het gangbare pad bent afgedwaald, gestruikeld bent, uit het veilige nest bent gevallen, er alleen voor stond, door het donkere bos dwaalde of vocht als een leeuw – een moment waarop je in het diepe sprong, een drastische keuze maakte. Kortom, die verhalen waarbij het leven je een duwtje gaf en je uiteindelijk dichter bij jezelf bracht, ook al dacht je aanvankelijk dat je er verder van af was dan ooit.
Je levenspad ligt bezaaid met obstakels en er zijn draken die jou de vrije doorgang belemmeren. Niet per se om jou dwars te zitten maar om je uit te dagen het beste uit jezelf te halen.

De filosoof Schopenhauer wees er in Een kennelijk plan in het leven van het individu op dat, wanneer je op een bepaalde leeftijd gekomen bent en terugkijkt op je leven, het bijna net zo ordelijk lijkt als een gecreëerde roman. Net als in een goede roman blijken onbelangrijke en schijnbaar toevallige ontmoetingen hoofdbestanddelen van je verhaal te zijn. Wat aanvankelijk als stomme pech, iets rampzaligs of een fout werd beschouwd, kan bij nader inzien een zeer betekenisvolle wending in je leven zijn. Het is misschien mysterieus, maar het lijkt er op een zeker moment op dat het leven volgens plan verloopt, waarbij er iets in ons is wat dat aanstuurt.

De waarde van jouw persoonlijke verhaal
Ook jouw verhaal laat zien dat ontwikkeling en verandering gepaard gaan met worsteling, lijden en het omgaan met tegenslagen. Jouw verhaal leert ons hoe de veranderingen in jouw leven plaatsvonden, welke lessen je leerde, hoe je zin kon geven (of juist niet), hoe je inzichten verwierf, hoe je streefde naar een goed leven, hoe je een uitweg kon vinden uit de duisternis. Jouw verhaal is van dezelfde waarde als alle andere verhalen die we tot ons nemen via het journaal of via soaps, via romans, films, liedjes en documentaires. Verhalen leren ons leven. Ook jouw verhaal draagt een schat in zich. Dat is de zin van autobiografisch werk. Dus laten we elkaar onze verhalen vertellen.

Het goede, het ware en het schone
‘Het leven daagt ons uit om het goede en ware en schone na te streven,’ schreef Aristoteles. Ik geloof ook dat zo’n streven het leven dragelijker en zinvol maakt. Door het leven op die manier te leven en erop te reflecteren, ontwikkelen we bewustzijn. En door daarover te vertellen en te schrijven, en onze inzichten erover te delen met anderen, dragen we bij aan de ontwikkeling van bewustzijn in zijn algemeenheid.

Legende
Je levensverhaal is overigens nooit af. Het is een optelsom van verhalen en iedere dag komen er weer scènes, ervaringen en perspectieven bij. Er zijn verhalen over je jeugd, over je werk, keuzes die je gemaakt hebt, moeilijkheden die je hebt doorstaan, inzichten die je opdeed, verborgen verhalen, succesverhalen, verhalen over een gedroomde toekomst, verhalen over voorouders. Jouw levensverhaal is een constructie, meerstemmig, altijd in beweging, te vertellen vanuit verschillende perspectieven. Al die verhalen samen vormen je levensverhaal. Na je dood zal duidelijk worden hoe jij zult worden herinnerd en welke legende jij achterlaat.

In april verschijnt SCHRIJF JE LEVENSVERHAAL – praktische gids voor autobiografisch werk.

Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

 

 

 

 

 

Keerpunten in je leven

Life is what happens to you while you are busy making other plans
– John Lennon

Het leven laat zich goed beschrijven aan de hand van keerpunten en beslissende momenten. Van alle gebeurtenissen en herinneringen zijn er maar een beperkt aantal bepalend en ingrijpend. Veel andere zijn triviaal, grappig of alleen maar illustratief. Het selecteren van bepalende en beslissende momenten levert een uitstekende basis op voor het beschrijven of vertellen van je levenverhaal. Vaak verwijzen wendingen naar dieper gelegen thema’s in je leven. Het selecteren van keerpunten zorgt ervoor dat je je minder verliest in details of een veelheid aan herinneringen, ze vormen de scharnierpunten van je levensverhaal en selecteren automatisch gebeurtenissen die van belang zijn.

Lees meer

Lekker in je pels

Lekker in een T-shirtje in de zon. Het schrale winterhuidje dat maandenlang weggestopt is onder dikke lagen kleding, mag zich weer blootstellen aan zonlicht en buitenlucht en bloeit er van op.

Ons vel, het vleselijk omhulsel van bijna twee vierkante meter, is een supergevoelig orgaan. Het beschermt ons, communiceert met de binnenwereld en de buitenwereld, heeft een direct lijntje met onze organen en toont zich in vele gedaanten: blozend, rimpelig, droog, dor, stralend, vochtig, beschadigd, wit, rood, bruin, pukkelig of naakt.

De huid is als een verhalenboek met tal van stories over leeftijdsfases, tekorten, stress, disbalans, organen, over vreugde, verdriet, zorgen, pijn en verwondingen en verlangen. Littekens, gloeiende wangen, dode vingers, kippenvel vertellen hoe het met ons gaat. We zweten bij inspanning, krijgen pukkels of uitslag als we ergens niet tegen kunnen, blozen bij verlegenheid of trekken wit weg. De huid is bovendien een sterk lustopwekkend orgaan; geen opwinding, geen verlangen zonder huidcontact. Indrukken van binnen én van buiten vertalen zich in het landschap van de huid en spiegelen de ziel.

Zit je lekker in je vel? Lang niet altijd natuurlijk. De huid verraadt altijd wanneer er disbalans is.

In De Ontembare Vrouwvan Clarissa Pinkola Estes lees ik het verhaal Zeehondenhuid, zielenhuidwaarin een jonge zeehondenvrouw haar beschermende, glanzende zeehondenpels kwijtraakt. Het verhaal vertelt ons dat zeehondenvrouwen zich af en toe van hun pels ontdoen en naakt dansen op de rotsen. Een man die daar getuige van is, steelt de huid van een van hen en maakt daarmee de zeehondenvrouw afhankelijk van hem. Pas na zeven jaar zal ze haar huid terugkrijgen en mag ze terugkeren naar haar soortgenoten. Ze krijgen een kind, maar het lichaam van de vrouw begint al snel uit te drogen en te vervellen. Ze verliest haar jeugd en begint te verschrompelen, haar ogen worden doffer tot ze blind is. Gelukkig vindt ze op een dag haar huid weer terug en kan ze terugkeren naar de zee, naar zichzelf. Dan keert haar gezichtsvermogen weer terug, haar pels gaat weer glanzen en haar lichaam wordt weer rond en mollig.

Kunnen wij onze huid verliezen? Ja. Als we ons laten kapen, onze eigen behoeften op de tweede plaats stellen, als we te veeleisend of te perfectionistisch zijn, onszelf voorbij lopen, als we ontevreden zijn, als we te hard werken, onszelf vergeten, dan verliezen we onze symbolische pels en daarmee bescherming, warmte en intuïtie. Dan is het zaak het contact met de binnenwereld te herstellen en de (zielen-)huid weer terug te vinden.

Blijf daarom dicht bij je pels en zorg er goed voor.

Deze column verscheen in 2018 in Yoga International

Questionnaire Heldenreis

Leer jezelf kennen als held in je eigen verhaal.


Marcel Proust

Hoe krijg je anderen aan het lachen?
Wat is de meest beschamende situatie die je ooit hebt meegemaakt?

Dit zijn zomaar twee vragen uit de Proust Questionnaire. Al meer dan honderd jaar een bekend fenomeen onder schrijvers en kunstenaars: het invullen van een lange vragenlijst over jezelf met als doel nieuwe dingen over jezelf en de ander te ontdekken. Marcel Proust gaf meerdere keren antwoord op de lijst met vragen (Questionnaire Proust) en deed dit zo origineel, eigenzinnig en scherp dat hij een voorbeeld voor anderen werd.

Mij inspireerde de questionnaire ook. Ik stelde vragen samen gebaseerd op de door mij veel gehanteerde stappen uit de heldenreis. De vragen  behulpzaam bij het onderzoeken van Het verhaal van je leven. Zo kun je ontdekken welk levensverhaal je bezig bent te schijven en in hoeverre je de held bent in dat verhaal.

Lees meer

Goden en Maskers

Heb je wel eens dat je voor een lastige keuze staat? Of met een dilemma worstelt? Hoe neem jij dan je beslissingen? Heb jij het idee dat de keuzes die je maakt  volkomen rationeel en overwogen zijn? Niets ervan! 95% gebeurt op basis van onbewuste factoren, innerlijke stemmen. Ik schrijf erover in mijn boek het verhaal van je leven… Lees onderstaand fragment

Boekfragment
Hoofdstuk 11 uit Het verhaal van je leven

goden-olympus

De Odyssee van Homerus begint met een vergadering van de goden op de Olympus. De godin Athene vraagt aan haar vader Zeus of Odysseus nu eindelijk eens terug mag keren naar huis. Odysseus zit al een tijd vast op het eiland van de nimf Kalypso, nadat hij de woede van Poseidon heeft opgewekt. De zeegod werkt Odysseus op allerlei manieren tegen en voorkomt op die manier dat Odysseus naar huis, naar Ithaka, terug kan keren waar zijn Penelope op hem wacht. Zeus stemt in – hij erkent dat Odysseus zich veel offers heeft getroost – en Hermes wordt opgeroepen om het besluit van de goden aan Kalypso mee te delen, zodat Odysseus eindelijk naar huis kan.

Lees meer

‘Hallo, ben ik thuis? Is het licht aan?’

Op zoek naar jezelf – een levenslange odyssee

– door Mieke Bouma

Boven mijn bureau hangt bovenstaand citaat, ik weet niet meer hoe ik er aan kom, maar ik vind het een grappige vraag. ‘Hallo, ben ik thuis? En is het licht aan?’ Wat voor mij zoiets betekent als: ben ik op koers, ben ik trouw aan mezelf?

Oei… lastig! Want waar bevindt zich eigenlijk dat ‘zelf’?

Lees meer