Dit is een verhaal dat in Mexico vaak aan kinderen verteld wordt. Om hen te waarschuwen na zonsondergang niet meer naar langs de rivier te lopen, want dan zouden ze zomaar meegenomen kunnen worden door La Llorona.
Dit is het verhaal:
Lang geleden, in een klein dorpje, was er eens een mooi jong meisje met de naam Maria. En het moet gezegd… ze was inderdaad mooi maar had behoorlijk wat eigendunk. Ze vond de jongens uit haar dorp maar niets.
‘Als ik trouw,’ zei Maria, ‘is dat met de knapste man van de wereld.’
Op een dag, kwam er een man naar het dorp die voldeed aan het beeld van de ideale man. Het was een mooie jonge ranchero, de zoon van een rijke rancher uit het zuiden die heel goed kon paardrijden op wilde paarden. Daarbij was hij heel erg knap! En kon ook prachtig gitaar spelen en zingen. Dit was beslist de man voor haar!
Ook hij was onmiddellijk verkocht toen hij haar zag. Wat een mooi meisje was dit. Hij besloot haar het hof te maken, maar zij paste wat trucjes toe om zijn passie nog groter te maken.
Zo draaide ze bewust haar hoofd af, als ze elkaar tegenkwamen onderweg. En wanneer hij ’s avonds naar haar huis kwam om serenades te spelen met zijn gitaar, kwam ze niet eens naar het raam. Ook weigerde ze al zijn kostbare geschenken. En dat maakt haar nog aantrekkelijker voor hem.
En ja, het werkte, want al snel waren zij en de ranchero verloofd en kort daarna trouwden ze. In het begin ging alles goed. Ze kregen twee kinderen en ze leken een gelukkig gezin.
Maar na een paar jaar keerde de ranchero terug naar het wilde leven op de prairie. Hij verliet het dorp en bleef maandenlang weg. En wanneer hij terugkwam, was het vooral om zijn kinderen te bezoeken. Zijn interesse in Maria nam af. En hij sprak over trouwen met een vrouw uit zijn eigen rijke klasse.
Dat kon Maria natuurlijk niet verkroppen. Ze begon boos te worden op hem en snauwde haar kinderen af. De relatie verslechterde.
Op een avond, toen Maria met haar twee kinderen bij de rivier wandelde, betrapte ze haar man die in een koets met een mooie vrouw naast hem langsreed. Hij stopte de koets om met zijn kinderen te praten, maar negeerde Maria. Daarna reed hij verder zonder acht op haar te slaan.
Maria’s woede richtte zich op haar kinderen. Ze was zo wanhopig en boos dat ze haar twee kinderen greep en hen uit wanhoop en wraak in de rivier gooide! De kinderen verdwenen in de stroom.
Toen realiseerde ze zich wat ze had gedaan! Ze rende radeloos langs de oever van de rivier, reikend naar hen met haar armen, jammerend. Maar ze waren al lang met de stroom verdwenen.
De volgende ochtend meldde een voorbijganger dat er een vrouw dood langs de oever van de rivier lag. Men ging kijken en vond daar Maria. Ze begroeven haar waar ze gevonden was.
De eerste nacht dat Maria in het graf lag, hoorden de dorpelingen gehuil bij de rivier. Het was niet de wind, maar La Llorona die jammerde om haar verloren kinderen.
Mensen die op het gehuil afkwamen, zagen een vrouw langs de oever van de rivier lopen, gekleed in een lange witte jurk, precies zoals ze Maria hadden aangekleed voor de begrafenis.
En sindsdien was de witte schim in de donkere nacht vaker te zien. En hoorde men hoe deze gestalte jammerend langs de oever van de rivier liep en met haar lange benige vingers over de bodem van de rivier schraapte. Op zoek naar haar kinderen.
Sinds die tijd noemt men haar La Llorona, de huilende vrouw.
Want ja, een leven vol verlies en verraad, een leven waar het vrouwelijke wordt misbruikt en afgedankt, creëert een tragisch en gevaarlijk wezen dat gevangen zit tussen leven en dood, redding en vernietiging.
La Llorona is een metafoor geworden voor de aantasting van de creatieve stroom. Het verhaal kent overeenkomsten met het verhaal van Medea, waar eveneens een vernietigende mannelijke invloed zorgt dat er een gevoel van frustratie en blinde woede loskomt, die eigenlijk alles wel kapot wil maken.
Illustratie: Eva Poppink
Verhaal bewerkt en opgeschreven door Mieke Bouma
(De legende kent verschillende oorsprongsverhalen. Volgens één verhaal is haar verhaal ontstaan in Mexico; een ander verhaal beweert dat het via mondelinge overlevering uit Spanje is overgeleverd. Sommige historici identificeren La Llorona als direct gelinkt aan de Azteekse aardgodin Coatlicue. Een andere traditie beweert dat ze Malintzin is, of “La Malinche”, de tot slaaf gemaakte inheemse vrouw die de primaire tolk en concubine was van de Spaanse conquistador Hernán Cortés. Deze versie werd verteld in Rudolfo Anaya’s roman The Legend of La Llorona (1984). Afgezien van deze speculaties, blijft La Llorona voortbestaan als een mythe die angst blijft inboezemen bij kinderen van Latijns-Amerikaanse afkomst.)
Een tijdje geleden – na een bezoek aan Sevilla – ging ik op flamenco-les. Ik had daar in Spanje op een klein hout podium stomende en briesende flamencodanseressen gezien en dat wilde ik ook.
In ‘De kleine Campbell’ biedt Mieke Bouma een heldere samenvatting van ‘De held met de duizend gezichten’, het beroemde boek van Joseph Campbell uit 1949. Campbell bestudeerde religieuze, spirituele, mythologische en literaire klassiekers en verrijkte de wereld met zijn inzichten over ‘de reis van de held’ en wat wij daar als moderne mens van kunnen leren. Zijn theorie werd een inspiratiebron voor vele schrijvers, filmers, kunstenaars, filosofen en psychologen van over de hele wereld en de levenslessen en inzichten die hij deelt, zijn nog steeds actueel. In ‘De kleine Campbell’ belicht Campbell-kenner Mieke Bouma de diverse stadia van de heldenreis met voorbeelden, verwijst ze naar ander werk van Joseph Campbell en bespreekt ze welke betekenis Campbell in deze tijd heeft. In een tijd waarin veel verandert, en we op de proef gesteld worden trouw te blijven aan onszelf en tegelijk van waarde te zijn voor de wereld, is de heldenreis actueler dan ooit.
