Op naar het volgende hoofdstuk

 

Wensen zijn voorgevoelens van hetgeen we in staat zijn daadwerkelijk te realiseren.

– Goethe

Het valt me op dat nu, na een dikke maand ‘intelligente’ lock-down, er ineens allerlei  – vaak minder intelligente en zelfs beschuldigende – meningen en theorieën over elkaar heen buitelen met betrekking tot het virus en wat er straks na deze crisis gaat gebeuren. En er wordt daarbij vooral gefocust op de problemen en niet op de oplossingen. En dat terwijl we nu de unieke kans hebben om een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de mensheid te schrijven. Waar verlangen we ten diepste naar? Welke beelden helpen ons als mensheid vooruit en welke houden ons gevangen in beperkt bewustzijn, polariteit en angst en misstanden? Welke verdelen ons en welke tillen ons op en geven perspectief ?

Beelden van de toekomst
Mijn motto (zie mijn boeken) is  dat we onze eigen werkelijkheid creëren, door onbewuste overtuigingen en aannames, door ingesleten gewoontes en patronen, door wat we willen zien en door waar we de hele tijd maar aandacht aan schenken. What you see is what you get. Maar zodra we ons bewust worden van deze programmering en inzien waar deze ons doet vastlopen, kunnen we gaan herprogrammeren en kan er een nieuw verhaal beginnen.
Maar dat vraagt dan wel grondig onderzoek naar wat er geleid heeft tot de huidige situatie, wat die overtuigingen zijn, waar we van af willen en waar we naar toe willen.

Let op je gedachten, want die worden je woorden
Let op je woorden want die worden je daden
Let op je daden want die worden je gewoontes
Let op je gewoontes want die vormen je karakter
Let op je karakter want dat bepaalt mede je lot!
Uit de Talmoed

Angst voor de dood
Angst is daarbij de allerslechtste raadgever. Door voortdurend te focussen op het drama, op slecht nieuws en sterftecijfers, op het gevaar van het virus, op wat er allemaal mis gaat, wordt de onbewuste angst voor de dood getriggerd, ons limbisch brein veert op en blokkeert de hogere en meer recent ontwikkelde delen van de hersenen, zoals de neo-cortex die ons het vermogen tot muziek, taal, kunst en redeneren heeft geschonken. Dat oude limbische brein (zoogdierenbrein), maakt geen onderscheid tussen echte en ingebeelde gebeurtenissen en laat ons van alles geloven; een ideale voedingsbodem voor complottheorieën, zwartdenkers, angsthazen, mensen die niet verder kunnen kijken dan hun neus lang is. We kunnen niet meer helder redeneren en een beeld van de toekomst creëren lukt al helemaal niet. De problemen worden groter in ons hoofd. Angsten worden overtuigingen. En overtuigingen vormen op hun beurt de programmatuur voor het functioneren en die zorgt weer voor lichamelijke processen (angst beïnvloedt bijvoorbeeld direct het immuunsysteem) En Voilà! Zo worden angsten en overtuigingen werkelijkheid. Dat gaat op individueel niveau zo, maar ook collectief. De wereld is een projectie. Als we onze overtuigingen niet veranderen, verandert er niets.

Verbeeldingskracht
Hoe doen we dat? In de eerste plaats door grondig zelfonderzoek naar wat uit ons leven kan verdwijnen en in de tweede plaats door in iets nieuws en opwindends te gaan geloven. Om maar weer even een verhaalmetafoor te nemen… het volk Israel had het niet uitgehouden in de woestijn als er niet een beeld was van een land van melk en honing waar hevig naar verlangd werd. Odysseus wilde naar huis, naar Ithaka, waar zijn vrouw op hem wachtte en hield vol. Met de Heilige Graal voor ogen zijn wij tot heel veel in staat.

Toekomstplaatje
Een groep van 170 Nederlandse wetenschappers betoogt dat het virus weliswaar levens ontwricht, maar tegelijk een historische kans biedt,  om de maatschappij “radicaal duurzamer” te maken. Reken af met ‘business as usual”, bepleiten ze (lees artikel in Trouw) Dus wat is ons toekomstplaatje? Laten we nu vooral niet cynisch zijn en zeggen: ach, de mens deugt niet en is egoïstisch en verspillend en straks straks zitten we weer met z’n allen in een vliegtuig.

Laten we nu, vooral nu, eens hoopvol en visionair zijn en ophouden met mopperen en zeuren. Laten we een beeld van een groene, saamhorige samenleving ontwikkelen. En onderzoeken waar we drastisch mee moeten kappen om dat dichterbij te halen. Wellicht moet er wel een Mozes opstaan die ons leidt, of een Kennedy met een opwindend toekomstperspectief (à la ‘een man op de maan’) om de boel te mobiliseren. Maar daar kunnen we natuurlijk niet op gaan zitten wachten.

Wees de verandering die je zelf in de wereld wilt zien
In de jaren 70 was een bekende uitspraak die luidde: Verander de wereld, begin bij jezelf. En Ghandi zei: Wees de verandering die je zelf in de wereld wilt zien. En zo is het. We kunnen niet een betere wereld verwachten als we niet ook zelf nadenken over wat het nieuwe hoofdstuk in ons eigen leven gaat zijn. En wat er eerst uit ons eigen systeem moet verdwijnen, waar we mee kunnen stoppen. Dat herprogrammeren van die oude software, vergt oefening, moed, training en zelfonderzoek. De held moet het hele pad afleggen.

PS

Wanneer je deze coronacrisis ook als een fase ziet waarin je een nieuw hoofdstuk kunt schrijven voor je verhaal en wat jij de wereld te bieden hebt, maar je weet niet precies hoe, doe dan mee aan het  onlineprogramma dat ik hiervoor heb ontwikkeld: Held(in) in een nieuw verhaal.
In 12 weken ontwikkel je een nieuw hoofdstuk voor jezelf, voor na de crisis! 
Klik hier voor meer info!

O ja… en ben je geïnteresseerd in mijn nieuwe boek? Klik hier voor meer informatie

(c) April Mieke Bouma

 

Verblijven in niemandsland

Inkeer in tijden van Corona

De Wereld draait niet meer door. Heel veel is stilgevallen. Nu na twee en een halve week is de sociale isolatie het nieuwe normaal aan het worden. Je went eraan dat mensen je in de winkel ontwijken als een melaatse, dat de straten en de pleinen leeg zijn. We zijn massaal aan het videobellen, sturen lollige en troostrijke filmpjes rond, maar worden intussen heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. We proberen er iets van te maken. Maar hoe lang gaat dit nog duren? Langzaam dringt het besef door dat deze toestand nog lang niet voorbij is en dat de impact op ons werk en leven groter zal zijn dan we nu kunnen bedenken.

Liminale tijd
Wat we er ook van vinden, hoe onze respons ook is, duidelijk is dat we in liminale tijd leven, in een overgangsfase, ook wel een passage genoemd. Deze mondiale ziekteperiode is een schemergebied tussen twee werelden, de fase waarin we niet meer in het oude land zijn maar ook nog geen zicht hebben op het nieuwe. In grote en oude verhalen is dit tussenland een bekend fenomeen. Denk aan het volk Israel dat, na de uittocht uit Egypte veertig jaar door de woestijn trok op weg naar het beloofde land, denk aan Odysseus die zo graag naar huis, naar Ithaka, wilde varen, maar werd tegengehouden de goden, denk aan Dante, die verdwaalde in een donker bos. Het verblijf in niemandsland roept uiteenlopende gevoelens en reacties op en is een psychologische beproeving, want het doet ons beseffen wat van waarde is en wat niet.

Lees meer

De macht van het Virus

Crisis of Wake up call?

Ken je het vlindereffect? De fladderende vleugels van een vlinder in Brazilië kunnen een tornado veroorzaken in Texas. Een treffende metafoor voor de chaos waar we momenteel wereldwijd mee te dealen hebben. Een klein onzichtbaar, zich razendsnel verspreidend virus, waar we eerst nog wat lacherig over deden, ontwricht inmiddels de wereld. Het is crisis op vele fronten.

Controle
We dachten dat we als mensheid de controle over zo’n beetje alles hadden, dat wij grenzen en regels konden aanbrengen, dat we de boel op orde hadden, maar dat blijkt ineens een gigantische vorm van zelfoverschatting. Het virus is oncontroleerbaar en dringt overal doorheen, maakt geen onderscheid, erkent geen grenzen, is superklein en onzichtbaar en vooralsnog onbeheersbaar. Dat stemt ons nederig.

Lees meer

Creëer je eigen legende – Schrijf je levensverhaal

rode draad-levenslot

Live, love and leave a legacy
– Stephan Covey

  • Waarom verloopt mijn leven zoals het verloopt?
  • Heb ik invloed op mijn lot?
  • Waarom overkomt mij dit?
  • Wat zijn de gevolgen van mijn handelen?
  • Wat moet ik met deze drijfveer, dit talent of deze voorkeur?
  • Waartoe ben ik op aarde?
  • Wat is de rol van toeval?

Vragen waarop wij sinds mensenheugenis al proberen antwoorden te vinden op dit soort vragen door er verhalen over te vertellen. We willen het mysterie dat leven heet, zo graag doorgronden. Door woorden en zinnen te vinden, door oorzaak en gevolg te koppelen, door uit te drukken hoe we dingen beleven, waar we bang voor zijn en wat ons inspireert, krijgen we er min of meer grip op. Althans dat hopen we. Vroeger werden die verhalen in stammen verteld, rond het vuur, nu gaan we ervoor naar de bioscoop, kijken we televisie, lezen we boeken, gaan we naar een coach of therapeut of schrijven we ons levensverhaal. Vooral dat laatste… het schrijven van je levensverhaal is behalve fijn en opwindend, een behulpzaam proces van bezinning.

rode draad-levenslot

Uniek en universeel
Ieders levensverhaal is volstrekt uniek en daarom alleen al de moeite waard, maar als het om onze psychologische ontwikkeling gaat, maken we allemaal van de wieg tot het graf een vergelijkbare reis. In dat unieke zit iets universeels. Met welke problemen een mens ook te maken krijgt, of het nu gaat om een eigentijdse inwoner van New York, een arme boer in Vietnam of een klein meisje in Botswana, in de diepte gaan onze verhalen op elkaar lijken. We verlangen allemaal naar harmonie, perfectie, eenheid en liefde, we krijgen allemaal te maken met kwesties rond geboorte en dood, moeten leren omgaan met ziekte en verlies, onszelf leren manifesteren, leren omgaan met angsten en tegenspoed. Het uitwisselen van verhalen over deze processen doet een beroep op ons empathisch vermogen. We kunnen ons – door de verhalen die we vertellen over onze problemen – diep verbonden voelen met elkaar.

Verdwalen in een donker bos
Wanneer je je levensverhaal wilt opschrijven, moet je op zoek naar het verhaal dat alleen jij kunt vertellen en met name naar momenten waarop het leven je voor een uitdaging stelde, momenten waarop je van het gangbare pad bent afgedwaald, gestruikeld bent, uit het veilige nest bent gevallen, er alleen voor stond, door het donkere bos dwaalde of vocht als een leeuw – een moment waarop je in het diepe sprong, een drastische keuze maakte. Kortom, die verhalen waarbij het leven je een duwtje gaf en je uiteindelijk dichter bij jezelf bracht, ook al dacht je aanvankelijk dat je er verder van af was dan ooit.
Je levenspad ligt bezaaid met obstakels en er zijn draken die jou de vrije doorgang belemmeren. Niet per se om jou dwars te zitten maar om je uit te dagen het beste uit jezelf te halen.

De filosoof Schopenhauer wees er in Een kennelijk plan in het leven van het individu op dat, wanneer je op een bepaalde leeftijd gekomen bent en terugkijkt op je leven, het bijna net zo ordelijk lijkt als een gecreëerde roman. Net als in een goede roman blijken onbelangrijke en schijnbaar toevallige ontmoetingen hoofdbestanddelen van je verhaal te zijn. Wat aanvankelijk als stomme pech, iets rampzaligs of een fout werd beschouwd, kan bij nader inzien een zeer betekenisvolle wending in je leven zijn. Het is misschien mysterieus, maar het lijkt er op een zeker moment op dat het leven volgens plan verloopt, waarbij er iets in ons is wat dat aanstuurt.

De waarde van jouw persoonlijke verhaal
Ook jouw verhaal laat zien dat ontwikkeling en verandering gepaard gaan met worsteling, lijden en het omgaan met tegenslagen. Jouw verhaal leert ons hoe de veranderingen in jouw leven plaatsvonden, welke lessen je leerde, hoe je zin kon geven (of juist niet), hoe je inzichten verwierf, hoe je streefde naar een goed leven, hoe je een uitweg kon vinden uit de duisternis. Jouw verhaal is van dezelfde waarde als alle andere verhalen die we tot ons nemen via het journaal of via soaps, via romans, films, liedjes en documentaires. Verhalen leren ons leven. Ook jouw verhaal draagt een schat in zich. Dat is de zin van autobiografisch werk. Dus laten we elkaar onze verhalen vertellen.

Het goede, het ware en het schone
‘Het leven daagt ons uit om het goede en ware en schone na te streven,’ schreef Aristoteles. Ik geloof ook dat zo’n streven het leven dragelijker en zinvol maakt. Door het leven op die manier te leven en erop te reflecteren, ontwikkelen we bewustzijn. En door daarover te vertellen en te schrijven, en onze inzichten erover te delen met anderen, dragen we bij aan de ontwikkeling van bewustzijn in zijn algemeenheid.

Legende
Je levensverhaal is overigens nooit af. Het is een optelsom van verhalen en iedere dag komen er weer scènes, ervaringen en perspectieven bij. Er zijn verhalen over je jeugd, over je werk, keuzes die je gemaakt hebt, moeilijkheden die je hebt doorstaan, inzichten die je opdeed, verborgen verhalen, succesverhalen, verhalen over een gedroomde toekomst, verhalen over voorouders. Jouw levensverhaal is een constructie, meerstemmig, altijd in beweging, te vertellen vanuit verschillende perspectieven. Al die verhalen samen vormen je levensverhaal. Na je dood zal duidelijk worden hoe jij zult worden herinnerd en welke legende jij achterlaat.

In april verschijnt SCHRIJF JE LEVENSVERHAAL – praktische gids voor autobiografisch werk.

Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

 

 

 

 

 

Keerpunten in je leven

Life is what happens to you while you are busy making other plans
– John Lennon

Het leven laat zich goed beschrijven aan de hand van keerpunten en beslissende momenten. Van alle gebeurtenissen en herinneringen zijn er maar een beperkt aantal bepalend en ingrijpend. Veel andere zijn triviaal, grappig of alleen maar illustratief. Het selecteren van bepalende en beslissende momenten levert een uitstekende basis op voor het beschrijven of vertellen van je levenverhaal. Vaak verwijzen wendingen naar dieper gelegen thema’s in je leven. Het selecteren van keerpunten zorgt ervoor dat je je minder verliest in details of een veelheid aan herinneringen, ze vormen de scharnierpunten van je levensverhaal en selecteren automatisch gebeurtenissen die van belang zijn.

Lees meer

Nieuw boek in aantocht

Schrijf je levensverhaal

Praktische gids voor autobiografisch werk

Het jaar 2020 brengt weer een boek van mij voort. Het is dit keer weer een praktisch boek, in de reeks waarin eerder Storytelling in 12 stappen en De 12 Oerkarakters van Storytelling verschenen bij AtlasContact.Het is een boek voor al die mensen die hun (levens)verhaal aan het .papier willen toevertrouwen en hulp nodig hebben bij het structureren, ordenen van de chaos in hun hoofd.

Schrijf je levensverhaal biedt heldere richtlijnen om terugkerende thema’s in het levensverhaal bloot te leggen en de rode draad zichtbaar te maken. Het biedt een behulpzaam narratief model waarmee je de chaos aan herinneringen kunt ordenen en van schijnbaar willekeurige gebeurtenissen een plot kunt maken. Tal van praktische oefeningen en opdrachten zorgen voor het verlevendigen en het waarachtig maken van herinneringen. Dit zorgt voor een creatief proces van zingeving, bewustwording en bevrijding

Het resultaat is een verhaal dat alleen jij kan vertellen. ‘Je bent de auteur van je eigen levensverhaal’.

Het boek verschijnt in april.

Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Het clownsmasker van de Joker

Dealen met de duisternis

‘Wist je niet dat er een middernachtelijk uur komt dat iedereen zijn masker af moet zetten?’
–  Søren Kierkegaard

Ik ging naar Joker, een film over een eenzame, getraumatiseerde man, die aanvankelijk de kost verdient als derderangs clown en na de nodige miskenning en vernedering een bloedige chaos aanricht. De film borduurt voort op de anti-held in de Batmanfilms, inmiddels vertolkt o.a. door Jack Nicholson, Heath Ledger en nu dan dus door Joaquin Phoenix. Na afloop was ik onder de indruk van de acteerprestatie van Joaquin Phoenix, maar wist ik niet zo goed wat ik met het verhaal aan moest. Wat leren we van de Joker? Zit hij in onszelf? Was dit een karakterstudie over krankzinnigheid? Een kijkje in de duisternis van de menselijke ziel? Speelde het verhaal zich aan het einde af in een gefantaseerde werkelijkheid? Of was dit puur entertainment?

Lees meer

Verhalen als wapen

Er zit nog hoop in de doos van Pandora

De 21-jarige man die op 3 augustus j.l. twintig mensen doodschoot in El Paso heeft zich, net als de schutter in Christchurch en Breivik destijds in Noorwegen laten inspireren door een verhaal. Ook Is-strijders zien zichzelf als helden in een narratief over verlossing. Het zijn verhalen waarin heilig geloofd wordt.

De impact van een goed verteld verhaal kent zijn duistere kanten. In deze idiote, dolgedraaide tijd, zetten verhalen mensen aan tot moord, geweld en terrorisme. Dat is de keerzijde van ons storytelling-ideaal. En het werkt volgens dezelfde principes!

Lees meer

Lekker in je pels

Lekker in een T-shirtje in de zon. Het schrale winterhuidje dat maandenlang weggestopt is onder dikke lagen kleding, mag zich weer blootstellen aan zonlicht en buitenlucht en bloeit er van op.

Ons vel, het vleselijk omhulsel van bijna twee vierkante meter, is een supergevoelig orgaan. Het beschermt ons, communiceert met de binnenwereld en de buitenwereld, heeft een direct lijntje met onze organen en toont zich in vele gedaanten: blozend, rimpelig, droog, dor, stralend, vochtig, beschadigd, wit, rood, bruin, pukkelig of naakt.

De huid is als een verhalenboek met tal van stories over leeftijdsfases, tekorten, stress, disbalans, organen, over vreugde, verdriet, zorgen, pijn en verwondingen en verlangen. Littekens, gloeiende wangen, dode vingers, kippenvel vertellen hoe het met ons gaat. We zweten bij inspanning, krijgen pukkels of uitslag als we ergens niet tegen kunnen, blozen bij verlegenheid of trekken wit weg. De huid is bovendien een sterk lustopwekkend orgaan; geen opwinding, geen verlangen zonder huidcontact. Indrukken van binnen én van buiten vertalen zich in het landschap van de huid en spiegelen de ziel.

Zit je lekker in je vel? Lang niet altijd natuurlijk. De huid verraadt altijd wanneer er disbalans is.

In De Ontembare Vrouwvan Clarissa Pinkola Estes lees ik het verhaal Zeehondenhuid, zielenhuidwaarin een jonge zeehondenvrouw haar beschermende, glanzende zeehondenpels kwijtraakt. Het verhaal vertelt ons dat zeehondenvrouwen zich af en toe van hun pels ontdoen en naakt dansen op de rotsen. Een man die daar getuige van is, steelt de huid van een van hen en maakt daarmee de zeehondenvrouw afhankelijk van hem. Pas na zeven jaar zal ze haar huid terugkrijgen en mag ze terugkeren naar haar soortgenoten. Ze krijgen een kind, maar het lichaam van de vrouw begint al snel uit te drogen en te vervellen. Ze verliest haar jeugd en begint te verschrompelen, haar ogen worden doffer tot ze blind is. Gelukkig vindt ze op een dag haar huid weer terug en kan ze terugkeren naar de zee, naar zichzelf. Dan keert haar gezichtsvermogen weer terug, haar pels gaat weer glanzen en haar lichaam wordt weer rond en mollig.

Kunnen wij onze huid verliezen? Ja. Als we ons laten kapen, onze eigen behoeften op de tweede plaats stellen, als we te veeleisend of te perfectionistisch zijn, onszelf voorbij lopen, als we ontevreden zijn, als we te hard werken, onszelf vergeten, dan verliezen we onze symbolische pels en daarmee bescherming, warmte en intuïtie. Dan is het zaak het contact met de binnenwereld te herstellen en de (zielen-)huid weer terug te vinden.

Blijf daarom dicht bij je pels en zorg er goed voor.

Deze column verscheen in 2018 in Yoga International

Desiderata

Zo rond de jaarwisseling ontvang je allerlei wensen, boodschappen, bespiegelingen en aanmoedigingen voor het nieuwe jaar en word je uitgenodigd ook anderen het goede toe te wensen. In dat kader kwam ik Desiderata weer tegen.

Desiderata (latijn voor ‘zaken waar je naar verlangt’) is een gedicht van Max Ehrmann, in 1965 gevonden op het doodsbed van de politicus Adlai Stevenson, die de tekst wilde gebruiken voor zijn kerstkaarten. De Desiderata werd vaak op posters verspreid met de toevoeging dat de tekst gevonden was in de Saint Paul’s Church van Baltimore (1692). Daarmee werd gesuggereerd dat de tekst eeuwenoud was, maar het is alleen de kerk dateert uit 1692, niet de tekst.

Max Ehrmann schreef veel over spirituele zaken en dat geldt ook voor de Desiderata. Het is een instructie om goed en zinvol te leven.

DESIDERATA

Wees kalm temidden van het lawaai en de haast en bedenk welke vrede er in stilte kan bestaan.
Sta op goede voet met alle mensen, zonder jezelf te verloochenen.
Vertel helder en rustig jouw waarheid en luister naar anderen, ook naar hen die onwetend zijn,
want ook zij hebben een verhaal.

Mijd luidruchtige en agressieve mensen; zij belasten de geest.
Wanneer je jezelf met anderen vergelijkt, kan je ijdel en verbitterd raken,
want er zijn altijd kleinere en grotere mensen dan je zelf bent.
Geniet van wat je hebt bereikt en van je plannen.

Houd interesse voor je eigen werk, hoe eenvoudig dat ook moge zijn;
het is een voorrecht in deze veranderlijke tijden.
Wees voorzichtig bij zaken doen, want de wereld is vol bedrog.
Maar wees niet blind voor de deugden die er wel zijn;
veel mensen streven hoge idealen na,
en het leven is vol heldendom.

Wees jezelf.
Doe vooral niet alsof.
Wees ook niet cynisch over de liefde,
want tussen alle dorheid en ontevredenheid is zij eeuwig als het gras.

Aanvaard blijmoedig de wijsheid die komt met de jaren
Laat wat achter je ligt los
Ontwikkel geestkracht om bij onverwachte tegenslag beschermd te zijn.
Maar zadel jezelf niet op met spookbeelden.
Vele angsten worden uit vermoeidheid of eenzaamheid geboren.

Zorg voor een gezonde discipline op, maar wees daarbij lief voor jezelf.
Je bent een kind van het heelal, niet minder dan de bomen en de sterren.
Je hebt het recht hier te zijn,
en ook al is het je niet altijd duidelijk,
het universum ontvouwt zich zoals het zich ontvouwt,
en zo is het goed.

Heb daarom ook vrede met God,
wat voor beeld je ook van hem hebt
en wat je werk en aspiraties ook mogen zijn;
bewaar vrede in je ziel temidden van de lawaaierige verwarring van het leven.
Met al zijn klatergoud, somberheid en vervlogen dromen
is dit toch nog steeds een prachtige wereld.

Wees opgewekt.
Streef naar geluk.

Max Ehrmann

De tekst in het het Engels

c.v. of levensverhaal?

Hoe schrijf je je levensverhaal? Het komend jaar ga ik voor Uitgeverij Atlas weer een boek schrijven voor de Schrijfbibliotheek. Het zijn schrijven van een autobiografie is fascinerend en tegelijk complex proces. Want waar gaat jouw leven eigenlijk over? Wat zijn belangrijke momenten? Waar ging je de mist in? Wat heb je geleerd? Is er een rode draad? Zijn er terugkerende thema’s? Hoe begin je?

Als je besluit het verhaal van je leven op te tekenen is het goed te bepalen wat je precies wilt en waarom. Een ding staat vast… je levensverhaal is geen opsomming van feiten, zoals vaak in een c.v. Wislawa Szymborska maakt in onderstaand gedicht duidelijk waarom.

Het schrijven van een c.v.

Een gedicht van de Poolse dichteres en nobelprijswinnaar Wislawa Szymborska (1923-2012)

Wat moet je doen?
Je moet een aanvraag indienen
en bij die aanvraag een c.v. insluiten.

Ongeacht de lengte van het leven
moet het c.v. kort zijn.

Bondigheid en selectie zijn verplicht.
Vervang landschappen door adressen
en wankele herinneringen door vaste data.

Van alle liefdes volstaat de echtelijk,
en van kinderen alleen die welke geboren zijn.

Wie jou kent is belangrijker dan wij jij kent.
Reizen alleen indien buitenlands.
Lidmaatschappen waarvan, maar niet waarom.
Onderscheidingen zonder waarvoor.

Schrijf zo alsof je nooit met jezelf hebt gepraat
en altijd ver uit je eigen buurt bent gebleven.

Ga zwijgend voorbij aan honden, katten, vogels,
rommeltjes van vroeger, vrienden, dromen.

Liever de prijs dan de waarde,
de titel dan de inhoud.
Eerder nog de schoenmaat dan waarheen hij loopt,
hij voor wie jij doorgaat.

Daarbij een foto met één oor vrij.
Zijn vorm telt, niet wat het hoort.
Wat hoort het dan?
Het dreunen van de papiervernietigers.


Meditatief schrijven: de Pantoum

‘Kunnen we nog even een Pantoum doen, als afsluiting?’

Na een lange storyelling-dag hadden we nog 10 minuten over voordat het 17.00 uur was. Iemand uit de groep herinnerde zich hoe magisch het is om aan de hand van een aantal vaste spel/schrijfregels een thema te verkennen en zo de inzichten van de dag op te slaan.

Dus dat deden we. Iedereen koos een persoonlijk thema en schreef een Pantoum. Het was een prachtige manier van evalueren.

Een Pantoum is van oorsprong een Tibetaans gedicht, een dichtvorm in twintig regels, waarbij steeds een aantal van de regels wordt herhaald.

Lees meer

Questionnaire Heldenreis

Leer jezelf kennen als held in je eigen verhaal.


Marcel Proust

Hoe krijg je anderen aan het lachen?
Wat is de meest beschamende situatie die je ooit hebt meegemaakt?

Dit zijn zomaar twee vragen uit de Proust Questionnaire. Al meer dan honderd jaar een bekend fenomeen onder schrijvers en kunstenaars: het invullen van een lange vragenlijst over jezelf met als doel nieuwe dingen over jezelf en de ander te ontdekken. Marcel Proust gaf meerdere keren antwoord op de lijst met vragen (Questionnaire Proust) en deed dit zo origineel, eigenzinnig en scherp dat hij een voorbeeld voor anderen werd.

Mij inspireerde de questionnaire ook. Ik stelde vragen samen gebaseerd op de door mij veel gehanteerde stappen uit de heldenreis. De vragen  behulpzaam bij het onderzoeken van Het verhaal van je leven. Zo kun je ontdekken welk levensverhaal je bezig bent te schijven en in hoeverre je de held bent in dat verhaal.

Lees meer

Goden en Maskers

Heb je wel eens dat je voor een lastige keuze staat? Of met een dilemma worstelt? Hoe neem jij dan je beslissingen? Heb jij het idee dat de keuzes die je maakt  volkomen rationeel en overwogen zijn? Niets ervan! 95% gebeurt op basis van onbewuste factoren, innerlijke stemmen. Ik schrijf erover in mijn boek het verhaal van je leven… Lees onderstaand fragment

Boekfragment
Hoofdstuk 11 uit Het verhaal van je leven

goden-olympus

De Odyssee van Homerus begint met een vergadering van de goden op de Olympus. De godin Athene vraagt aan haar vader Zeus of Odysseus nu eindelijk eens terug mag keren naar huis. Odysseus zit al een tijd vast op het eiland van de nimf Kalypso, nadat hij de woede van Poseidon heeft opgewekt. De zeegod werkt Odysseus op allerlei manieren tegen en voorkomt op die manier dat Odysseus naar huis, naar Ithaka, terug kan keren waar zijn Penelope op hem wacht. Zeus stemt in – hij erkent dat Odysseus zich veel offers heeft getroost – en Hermes wordt opgeroepen om het besluit van de goden aan Kalypso mee te delen, zodat Odysseus eindelijk naar huis kan.

Lees meer

Ben jij raakbaar?

Over de esthetische emotie in verhalen

In de laatste aflevering van zomergasten met Esther Perel werd ik geraakt door de prachtige scene uit ‘Call me by your name’ van Luca Guadagnino, waarin de vader een gesprek heeft met zijn zoon, de jonge hoofdpersoon in deze film.

Ik was ontroerd door de wijsheid en de empathie van de vader en de woorden die hij gebruikte om zijn zoon die verdrietig is na een kortstondige gepassioneerde verhouding met een iets oudere man te troosten, te bekrachtigen en hem te voorzien van een heel wezenlijk inzicht.

Kunst – of het nu om een roman, een film, een schilderij of een goed verhaal gaat, kan je ontroeren en verlichten tegelijk. Je bewustzijn wordt erdoor opgerekt. Het inzicht in combinatie met de emotie loutert.

Lees meer

‘Hallo, ben ik thuis? Is het licht aan?’

Op zoek naar jezelf – een levenslange odyssee

– door Mieke Bouma

Boven mijn bureau hangt bovenstaand citaat, ik weet niet meer hoe ik er aan kom, maar ik vind het een grappige vraag. ‘Hallo, ben ik thuis? En is het licht aan?’ Wat voor mij zoiets betekent als: ben ik op koers, ben ik trouw aan mezelf?

Oei… lastig! Want waar bevindt zich eigenlijk dat ‘zelf’?

Lees meer

De zin van je leven, die schrijf je zelf

 

de-zin-van-je-leven

Bovenstaande quote van Loesje slaat de spijker op zijn kop. Zin geven doe je zelf. Of niet. Maar in dat geval kan het leven behoorlijk leeg, saai, wreed of doelloos aanvoelen. Helemaal als het tegenzit en je partner gaat er bijvoorbeeld vandoor, of je wordt ontslagen of krijgt te maken met ziekte of geweld. Dan vraag je je af waartoe jij op deze aardkloot rondloopt.Er zijn dan grofweg twee opties.

De eerste is volharden in het besef dat het leven volstrekt zinloos is, dat wij als mensen willoze slachtoffers zijn van een wispelturig lot en dat alles een kwestie is van geluk of pech. Dat kan een behoorlijk machteloos gevoel opleveren. Je moet dan maar afwachten wat het lot voor jou in petto heeft.

Een tweede optie is je levensverhaal onderzoeken. ‘Ken Uzelf’, was de inscriptie bij de ingang van de tempel van Apollo in het oude Griekenland en vormde toen al een basiswijsheid voor het hele leven. Zelfkennis dus. Onderzoek patronen, overtuigingen, thema’s en blinde vlekken, ontdek de rode draad. Zo achterhaal je wat de bedoeling is en hoe je betekenis kunt geven aan dat wat zich voordoet.

Hoe gaat dat in zijn werk?

Een van de meest krachtige manieren is naar je leven te kijken als een filmscript dat je zelf hebt geschreven, met jou als hoofdpersoon in die film, een spannend avontuur dat nog alle kanten op kan. Alle scenes heb je geschreven met een speciale reden. Om jezelf als hoofdpersoon iets te leren, om te groeien, nieuwe wegen in te kunnen slaan, nieuwe aspecten in jezelf te ontdekken.

Nog leuker wordt het als je je voorstelt dat je, behalve de scenarioschrijver en hoofdpersoon, ook de regisseur bent. Je leert dat je je innerlijke crew, die stemmetjes die altijd maar meepraten, net zoals een regisseur zijn acteurs op een filmset, kunt aansturen. Belemmerende gedachten op hun nummer zetten, angsten temmen, goed luisteren naar je gevoel, focus aanbrengen, niet alleen maar pleasen, jezelf vernieuwen, excelleren…

De oude filosoof Plato maakte ooit de volgende vergelijking: onze binnenwereld – is een staat met heel veel burgers. Jezelf aansturen vereist een veelzijdige bestuursvorm met onderlinge afhankelijkheid. De bestuurder – jij dus –  is idealiter een filosoof, een held die van wijsheid houdt en zich langs de steile en ruwe weg omhoog heeft geworsteld vanuit de gevangenis van onwetendheid naar het stralende rijk van de waarheid.

Jezelf leren kennen en erachter komen dat je zelf je werkelijkheid creëert is een boeiend proces waarbij stukje bij beetje orde in de chaos wordt geschapen. En zoals Plato schreef: “de eigen innerlijke natuur met zonlicht wordt beschenen door zich met de auteur van zijn wezen en zijn stralende idealen van het ware, het schone en het goede te identificeren.”

Zo zie je maar… Loesje is onze hedendaagse Plato: De zin van je leven, die schrijf je inderdaad zelf.

Lees het boek Het Verhaal van je Leven. Storytelling en de zoektocht naar een zinvol bestaan.

 

De adelaar en de Condor

Waar de Adelaar en Condor
Hoofd en Hart
samenkomen
wordt nieuwe harmonie geboren
op een uitgeputte Aarde
er groeien weer bloemen
dieren vinden hun weg
en mensen verbinden zich
in liefdevolle overgave 

Er is een oude Inca-profetie die meldt dat wanneer de Condor en de Adelaar weer samen vliegen in het luchtruim, de Aarde zal ontwaken, de wereld weer in balans zal komen en er vrede zal heersen.

Volgens de oude profetie is in het verre verleden de mensheid verdeeld geraakt. Er is een scheiding ontstaan tussen enerzijds het pad van de Condor, de weg van het hart, de intuïtieve geest en het mythisch bewustzijn en het pad van de Adelaar, de weg van het brein, de rationele geest en het meesterschap over de materie anderzijds. Een schisma tussen denken en voelen, hoofd en hart, mannelijke waarden en vrouwelijke waarden.

Misschien is de roep om verhalen daarom de laatste tijd zo luid. Verhalen gaan bij uitstek over die verbinding. In verhalen zoeken we naar die harmonie, naar dat nieuwe evenwicht, naar de vrede, het helend medicijn, de verbinding tussen hoofd en hart.

Volgens de voorspelling zouden rond 1490 de twee paden elkaar nog een maal kruisen, waarna de adelaar de condor tot aan het punt van uitroeiing zou brengen. 1490 was de tijd van Columbus, het begin van de kolonisatie van het wilde westen.
De profetie kondigt een nieuw tijdperk aan, waarin de adelaar en de condor weer samen door het luchtruim vliegen. Het tijdperk zal aanbreken na ca. 500 jaar. Vanaf de laatste eeuwwisseling is dit proces dus al gaande.

De condor kun je zien als vrouwelijk, mythisch symbool. Het is een grote gier met een vleugelspanwijdte van wel meer dan drie meter. Die spanwijdte symboliseert de geestkracht die de condor moeiteloos optilt en hoger en hoger laat stijgen met de opstijgende wind in het Andesgebergte. Daar zweeft zij moeiteloos tussen de bergtoppen op zes tot tien kilometer hoogte, één met het Geheel, één met de natuur. De Condor is de boodschapper van de Spirit, de rechterhand van evolutie. Zij brengt het visioen, de kracht en de energie van de wereld die komen gaat.  Zij is de aaseter, en verbindt dood met leven. Ze is één met het Geheel, met de stilte, de ziel….

De adelaar heeft een andere kwaliteit.  De adelaar vliegt ook hoog en ziet een muis op één kilometer hoogte, maar hij is de jager, verbonden met een gerichtheid, een doel.  De adelaar is verbonden met het richtinggevende licht, de bestemming, de visie, de focus, de mannelijke kwaliteit.

De adelaar en de Condor, twee kanten van de medaille.

Als Storytellers laten wij de Condor en de Adelaar samen opvliegen. Een goed verhaal zorgt altijd voor een huwelijk tussen gevoel en ratio.

 

 

 

 

Jim Carrey is not on the planet

Over de verlichting van een nar

‘Ga je op vakantie, kom je jezelf tegen…’ Dat gebeurde me laatst. Ik had een drukke periode achter de rug en wat denk je… Kom ik mezelf met mijn drukke hoofd tegen. Helemaal ingesteld op trouble shooten, snel reageren, telefoon in de aanslag, snel op mailtjes reageren. Mijn overactieve zelf zat me even behoorlijk in de weg. Gelukkig verdween het in de loop van de eerste week naar de achtergrond en kwam er een ander (loom) aspect naar boven. Veel prettiger gezelschap op vakantie.

Jim and Andy
Kun je eigenlijk op vakantie van jezelf?, vroeg ik me af. Ik kreeg min of meer antwoord op de vraag doordat ik – tijdens diezelfde vakantie – de intrigerende Netflix-documentaire Jim and Andy (2017 bekeek. De documentaire biedt een wel heel bijzonder kijkje achter de schermen bij de opnamen van de film Man on the Moon (1999) over de onaangepaste komiek Andy Kaufman. Andy wordt gespeeld door Jim Carrey…

Om de onvoorspelbare Andy, en diens grofgebekte alter ego Tony Clifton te kunnen spelen, besloot hoofdrolspeler Jim Carrey om tijdens de opnamen volledig ‘in character’ te blijven. Ook na een scène, buiten de opnames om, bleef hij dus Andy of Tony. Vier maanden lang. Hij had zichzelf – Jim Carrey – even op de achterbank geplaatst. En het is verbluffend en bijna verontrustend te zien hoezeer Jim helemaal Andy – en soms Tony – wordt, hoezeer hij zich als instrument beschikbaar stelt voor de geest van Andy. Jim is zelf echt verdwenen.

Ik moest erg lachen om het volgende: op een zeker moment in de documentaire zegt het personage (Andy) over de Acteur (Jim): ‘Kijk, dat is de caravan van Jim Carrey. Die heeft tot nu toe verdomd weinig bijgedragen aan dit project en toch krijgt hij straks alle eer. Jim kan zijn best doen, maar mij zal hij nooit helemaal worden.’

Hoe ga je als regisseur om met zo’n acteur? vroeg ik me af.

‘In character’
Regisseur Milos Forman werd inderdaad gek van Carrey’s gedrag. Hem aanspreken voor of na de opnamen werkte niet, want dan was Jim Andy of Tony, en nooit zichzelf. Dus belde Forman Jim een keer midden in de nacht op en liet weten dat hij wilde stoppen met de film. Jim legde uit aan Forman uit dat hij wel ‘in character’ moest blijven, omdat hij het anders nooit zou volhouden om steeds tussen die verschillende identiteiten te moeten switchen. Forman antwoordde: ‘Het is al goed. Ik ga door. Ik wilde gewoon even de echte Jim horen.’ (Bron: VPROgids)

Parel
In de documentaire zie je hoe Jim Carrey zelf op bijna verlichte wijze commentaar levert op dit proces. Hij legt uit dat hij als komiek zijn ego lange tijd nogal belangrijk vond. Met zijn grappen grollen wilde hij mensen graag pleasen en vermaken. Hij vertelt hoe heerlijk het is om je ‘ik’ even aan de kant te schuiven. ‘Alles waar wij als mensen naar verlangen is onze eigen afwezigheid, naar dat wat er gebeurt als we sterven.’

Ook zegt hij: de persoon die hier op aarde rondloopt, dat is eerder een soort avatar die je zelf gecreëerd hebt, die je gebruikt om ander mensen te pleasen, erbij te horen,. Je gedraagt je op een bepaalde manier, je verzint smoesjes, je lacht, je doet een apenpak aan… maar ergens in je leven moet je er achter komen dat het er niet om gaat hoe je overkomt. Op een zeker moment moet je de buitenkant, dat imago eraf krabben en dat wat dan overblijft, dat is wie je bent. Zie je persoonlijkheid maar als een parel. Wat is de zandkorrel die de parel heeft gevormd? Die parel is persoonlijkheid, die beschermt je.’
‘Vind een gat in je psyche en kruip er door naar buiten en kijk het diepe gat van het ‘niet weten’ aan. Je omgeving zal dat niet fijn vinden. Mensen om je heen willen dat je je oude zelf blijft spelen, zoals je altijd deed.’

Op de vraag waar zijn ware ik zich bevond toen hij Andy was, antwoordt hij:
‘Er is een zachte rustige plek in het universum, dat alles lijkt te omvatten. Daar ben ik dan. Het fascineert me, dat verdwijnpunt.’

De verlichte nar

In De 12 oerkarakters van storytelling, maar ook in mijn nieuwe boek Het verhaal van je leven behandel ik het archetype van de Nar. Hoewel ik The Truman Show met Jim Carrey in de hoofdrol een fenomenale film vond bleef Carrey altijd de nar voor mij. Ik ergerde me vaak aan die grimas, altijd maar die lolbroek. Maar de nar heeft als opgave verlichting te brengen en ik zag ineens dat Jim Carrey daar op bijna magische wijze in is geslaagd. Jim Carrey vertelt wat Jezus en de Boeddha ook vertelden. Ik weet niet hoe het verder gaat met Jim Carrey, op internet lees je dat sommige mensen denken dat hij gek is geworden, maar als dat al zo is, dan is het wel een soort verlichte gek.
Door die documentaire werd ik me tijdens mijn vakantie maar al te zeer bewust van de ballast die ik van tijd tot tijd meesleep.

Dus: zet je ego maar even op de achterbank…Lang leve de verlichting. Dank je Jim Carrey.

(En ga die documentaire maar even bekijken!)